İlginizi Çekebilir
Doğala Doğru

Basketbol İle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey

Doğala Doğru
Basketbolun Tarihçesi Basketbol, 1891 yılında ABD’nin Massachusetts eyaletinde bir beden eğitimi öğretmeni olan Kanadalı James Naismith tarafından icat edilmiştir.
Doğala Doğru
Oyunun icadındaki asıl amaç, o zamanlar okulun diğer takımlarının koordinasyon ve denge antrenmanlarını yapmaktı. Oyuncular, futbol topunu altı kapalı şeftali sepetlerine birbirlerine pas attıktan sonra sepete isabet ettirmeye çalışır. Yerden 3 metre yükseğe çivilenen sepetin yanına bir tane merdiven koyuluyordu çünkü sepetin altı kapalı olduğu için sepete atılan top elle tekrar alınabiliyordu. Daha sonraları sepetin altı sökülerek bu sorun ortadan kaldırıldı. Basketbol, ilk olarak 7 kişilik iki takım arasında yirmi dakikalık 3 devre halinde oynanmıştır. Bu oyunun adı kurucusu olan James Naismith tarafından ‘sepet topu’ anlamına gelen ‘basket ball’ olarak koyulmuştur. Oyunun ünü kısa zamanda okulun dışına çıktı ve ABD’nin tüm eyaletlerinde, okullarında, jimnastik salonlarında oynanmaya başladı ve bunun sonucunda kulüpler basketbol şubesi açmaya başladı. Basketbol bu sayede ABD’nin en popüler sporu haline gelmiştir ve günümüzde bu popülerliğini sürdürmektedir. Basketbol Saha ve Pota Ölçüleri Tüm profesyonel basketbol liglerinde (NBA hariç) saha ölçüleri Uluslararası Basketbol Federasyonu (FIBA) tarafından 28m*15m olarak belirlenmiştir. Ancak sokak basketbolu ve amatör basketbol müsabakaları için bu ölçüler değişiklik gösterebilir. Basketbol sahası tam ortadan bir çizgi ile ikiye bölünür ve bu çizginin tam ortasında bir orta daire mevcuttur. Kısa kenarlarda potalar vardır ve potalar kısa kenar çizgisinden 1,2 metre içeride olacak şekilde konulur. Pota yerden 3.05 metre yüksekliğindedir. Potanın arkalığı panya olarak adlandırılır ve ölçüsü 1,8m*1,2m boyundadır. Potanın çember çapı ise 45cm dir. Basketbol sahasının çizgileri beyaz renkte olmalıdır. Üç sayı çizgileri çember merkez alınacak şekilde ayarlanır ve çembere uzaklık 6,75 cm dir ve kenar çizgiden 0,90 cm içeridedir. Serbest atış çizgileri potanın altındaki dip çizgiden 5,80 cm uzaklıkta olmalıdır ve çiğinin toplam uzunluğu ise 3,60 cm dir. Takımdaki Oyuncu Sayıları ve Bazı Diğer Kurallar Basketbol takımları sahaya en az 5 en fazla 12 oyuncu ile çıkmak zorundadırlar. Eğer bir takım maç saatinde sahada 5 kişiden az olursa maç saatinden itibaren 15 dakika beklenir ve beşinci kişi gelmezse maç hükmen diğer takımın kazanması ile sonuçlanır. Maçın başlaması esnasında iki takım sahada 5 er oyuncu ile hazır olurlar ve maç 5 e 5 oynanır. Oyuncu değiştirme sınırı yoktur ve oyundan çıkan oyuncu tekrar oyuna girebilir. Her oyuncunun müsabaka boyunca 4 faul yapma hakkı vardır beşinci faulü yapan oyuncu oyundan ihraç edilir ve tekrar oyuna giremez. Böyle durumlarda takım eksik kalmaz oyundan ihraç oyuncunun yerine başka bir oyuncu girer. Bir oyuncu topu elinde sektirmeden tutarak adım atamaz. Ancak hareketli iken yani yürüyor veya koşuyor iken takım arkadaşı ona pas attıysa topu sektirmeden iki adım atma hakkı vardır ve bu adımlamalar sonucunda topu elinden çıkarmak zorundadır. Bu adımlamalar sonunda top elinde kalır ve durursa ihlal yapmış olur ve top rakip takıma geçer. Bu duruma bir örnekte turnikedir. Oyuncu topu sürerken yine hareket halinde topu tutup duraklamadan iki adım atma hakkına sahiptir ve yine bu adımlamalardan sonra ya topu potaya atar ya da pas verir. Aksi taktirde yine ihlal yapmış olur. Basketbolda üç sayı çizgisinin gerisinden atılan basketler üç sayı, içinden atılan basketler ve turnikeler iki sayı, serbest atıştan atılan basketler bir sayı olarak geçer. Atış halinde yapılan fauller serbest atış ile cezalandırılır. Üç sayılık atışa teşebbüs eden oyuncuya faul yapılırsa üç serbest atış, iki sayılık atışa teşebbüs eden oyuncuya faul yapılırsa iki serbest atış attırılır. Eğer teşebbüs edilen atış sayı ile sonuçlanırsa hangi bölgeden atıldıysa o sayı geçerli olur ve ekstra bir serbest atış kullandırılır. Her periyotta takımların 4 faul hakkı vardır ve takım halinde yapılan beşinci faul (hücum fauller hariç) iki serbest atış ile cezalandırılır. Oyun Süreleri ve Molalar Basketbol Avrupa da 10 ar dakikalık, ABD ve Avrupa dışında bazı ülkelerde 12 şer dakikalık 4 periyot halinde oynanır. Basketbolda rövanşlı eleme müsabakaları hariç berabere biten maç olmaz 4 periyodun sonunda beraberlik varsa maç 5 dakika uzatılır. Süre bitiminde beraberlik bitene kadar uzatmalar devam eder. Her periyot arası 2 dakikadır ancak2 ve 3üncü periyot arası devre arası olarak kabul edildiği için 15 dakikadır. Oyun hakemin her düdüğünde durur ve tekrar hakemin başlama komutu ile devam eder. Bu yüzden 40 dakikalık bir basketbol maçı yaklaşık 2 saat sürebilir. Atılan basketlerden sonra oyun durmaz. Sadece serbest atışlarda oyun zaten durduğu için basket olsa da süre çalışmaz ve top oyuna sokulduğunda süre başlar. Bu durum müsabakanın son 2 dakikasını ve uzatma sürelerinin son 2 dakikasını kapsamaz. Bu son 2 dakikalarda her baskette oyun durmak zorundadır. Her takımın ilk yarı 2, ikinci yarı 3 olmak üzere toplam 5 mola hakkı vardır. İlk yarıdaki molalar ikinci yarıya aktarılamaz, ikinci yarıdaki molalar ilk yarıdan kullanılmaz. Müsabakanın son 2 dakikasına girildiğinde bir takım ikinci yarıdaki hakkı olan 3 molasını hiç kullanmadıysa bu haklardan bir tanesi iptal olur ve 2 mola hakkı kalır. Uzatmaya giden maçlarda her uzatma devresi için takımlara ekstradan bir mola hakkı verilir. Televizyon yayını olan müsabakalarda her periyodun beşinci dakikasından sonra oyunun durduğu ilk pozisyonda hakem tarafından televizyon molası verilir. Her mola 1 dakikadır. Molanın bitimine son 10 saniye kala masa görevlileri tarafından korna çalar ve hakemlerde takımlara molanın bittiğini sözlü olarak iletirler. Fauller Basketbolda 5 çeşit faul vardır. Personel (normal) faul, sportmenlik dışı faul, teknik faul, diskalifiye edici faul, hücum faul. Personel (normal) faul; Yani oyuncunun oyunun içerisinde rakibine yaptığı fauldür. Eğer bu faul atış halinde yapılırsa serbest atış ile cezalandırılır. Başka bir pozisyonda yapıldıysa ve takım faul hakkı dolmadıysa faulün yapıldığı en yakın noktadan top oyuna sokulur. Takım faul hakkı dolduysa iki serbest atış kullandırılır. Bir oyuncu 5 faul yaptığı taktirde oyun dışı kalır ve bu oyuncu bench te oturabilir. Sportmenlik dışı faul; Aşırı sertlik içeren ve sportmenliğe aykırı olan faullerdir. Bu faulde yine oyunculara çalınır. Hareketin sertliğinin sportmenlik dışı olup olmadığına hakem karar verir. Bu faul sahanın neresinde yapılırsa yapılsın iki serbest atış ve topu oyuna sokma hakkı faul yapılan takıma verilerek cezalandırılır. Bir maçta iki sportmenlik dışı faul yapan oyuncu toplam faul sayısına bakılmadan oyundan atılır ve soyunma odasına gönderilir. Teknik Faul; Bu faul oyunculara çalınabildiği gibi, antrenöre, yardımcı antrenöre ve bench diye adlandırılan yedek kulübesindeki oyunculara da çalınabilir. Bu faulün cezası bir serbest atıştır ve sonrasında oyun nerde durduysa orda ve top hangi takımdaysa yine o takımda başlar. Sportmenlik dışı faul gibi top kullanma hakkı faul kullanan takıma verilmez. Bir oyuncu bir maçta iki teknik faul alırsa toplam faulüne bakılmaksızın oyun dışına atılır ve bu oyuncu bench de duramaz, soyunma odasına gönderilir. Bir teknik faul ve bir sportmenlik dışı faul alan oyuncu da yine toplam faul sayısına bakılmadan soyunma odasına gönderilir. Bu faul antrenöre de çalınabildiği için bir antrenör iki teknik faul alırsa oyundan atılır. Bench e çalınan teknik faullerde antrenörün sorumluluğundadır ve bench e çalınan 3 teknik faul antrenörü oyun dışında bırakır. Bunların haricinde bench e iki antrenöre bir teknik faul çalınırsa antrenör yine oyun dışı kalır ve soyunma odasına gönderilir. Diskalifiye Edici Faul; bu faul çalınan oyuncu, antrenör veya yardımcı antrenör direk oyundan atılır, soyunma odasına gönderilir ve hakkında tutanak tutularak bir sonraki maçlar için ceza alabilir. Bu faulün olması için çok çok sert bir faul olması gereklidir, ya da sözlü bir hakaret veya küfür olması gerekir. Kendi takım arkadaşına ve antrenör olarak kendi oyuncuna bile küfür etsen oyundan atılırsın. Diskalifiye edici faulün cezası iki serbest atış ve topu oyuna sokma hakkıdır. Serbest atışı kullanan takım topu da oyuna sokma hakkını alır. Hücum Faul; Hücum eden takımdaki bir oyuncunun savunma yapan takım oyuncusuna yaptığı fauldür. Bu fauller sportmenlik dışı veya diskalifiye edici faul olmadığı sürece takım faul hakkı dolmuş olsa bile atış ile cezalandırılmaz. Oyuncunun ve takımın faul hanesine faul olarak eklenir. Eğer bir oyuncunun beşinci faulü ise oyuncu oyundan atılır.   Bu yazımızda size basketbol ile ilgili merak ettiğiniz her şeyi anlatmaya çalıştım ve umarım öğrenmek istediğiniz her şeye bu yazımızda ulaşmışsınızdır. Bir başka oyun kuralları yazımızda görüşmek üzere, basketbol dolu günler sizinle olsun.

Bu İçeriğe Ne Tepki Verirsiniz?