Bakliyatları Ne Kadar Tanıyoruz?

Diğer bir adı da 'ful' olan bakla, baklagiller ailesinden gelen kazık köklü bir bitkidir. Zeytinyağlısından etlisine, çorbasından mezesine çeşit çeşit yemeği yapılabilen baklanın karbonhidrat ve protein değerleri oldukça yüksek. Ayrıca bakla, parkinson hastalığı için tetikleyici olan depamin eksikliğini tamamlar, kolestrol ve sindirim sistemini düzenler, kalsiyum açısında çok zengindir. Böbrek ile alakalı rahatsızlıklara iyi gelir, başağrısına iyi gelir. Kan dolaşımını artırarak cildin duru ve berrak görünmesini sağlar.

Yüksek lifli yapısı ve protein içeriğinden dolayı besin değeri oldukça yüksek olan kuru fasulye ayrıca magnezyum, çinko, potasyum ve B grubu vitaminleri açısından da oldukça zengindir. Kuru fasulye zihinsel ve bedensel zindeliğin sağlanmasına yardımcı olur, insülini ve kan şekerini kontrol eder düzenler, karaciğer yetmezliğine iyi gelir, böbrek taşını ve kumunu dökmede etkilidir. Kemik yapısını ve sinir sistemini güçlendirir, folik asit bakımından zengindir. Lifli yapısı ile sindirimi kolaylaştırıp bağırsakların iyi çalışmasını sağlar.

Güney Amerika kökenli olan mısır, ülkemizde de yaygın olarak yetiştirilir. Hamilelikte artan folik asit ihtiyacı için mükemmel bir kaynaktır. Kalbi güçlendirir, kan şekeri oranını düzenler, kansızlığa iyi gelir, şeker hastalığı olanlar için son derece yararlı bir besin olan mısır, enerjinin kana yavaş bir şekilde geçişini sağlayarak, ani şeker yükselmelerini engeller. Besin ve oksijenin dengeli bir şekilde dağıtımını sağlayarak, vücut fonksiyonlarını iyileştirir.Astım ve migrenin tedavisinde yardımcıdır, hafızayı güçlendirir, alzheimer hastalığına karşı da koruyucudur.

Özellikle kış aylarında vücut direncini arttırarak hastalığa yakalanmaktan koruyan nohut, vitamin, mineral, nişasta ve proteinler nedeniyle besin değeri yüksektir. İdrar söktürücü, anne sütünü arttırıcı özellikleri vardır. İçinde barındırdığı A, C, E ve K vitaminleri, fosfor, demir, magnezyum, kalsiyum, selesyum, manganez, bakır ve çinko bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu dış etkenlere karşı korur. Zihinsel yoğunlukları giderir, östrojen hormonunu dengeler. Kısırlıkta, bağırsak kurtlarının temizlenmesinde, soğuk algınlığında, mafsal ağrılarının dindirilmesinde, sarılık ve şişliklerde kullanılır önemli şifa kaynağıdır.

Pirincin arborio, baldo, della, jasmine, kepekli, kırık, kokulu, siyah, uzun ve yabani olarak bilinen çeşitleri vardır. Dünya nüfusunun önemli bir bölümünün günlük kalori ihtiyacının yarısını karşılayan pirinç, Türk sofralarının da vazgeçilmezidir. Protein, karbonhidrat, fosfor, demir, kalsiyum elementlerinin yanı sıra B1, B2, B3 vitaminleri ve düşük miktarda A ve C vitamini içerir. Ayrıca bünyesinde kas gelişiminden sorumlu sekiz farklı aminoasit barındırır.

Özellikle Uzak Doğu’da yaygın olan ve tüm Dünya’ya yayılan soya fasulyesi, barındırdığı proteinler ile diğer baklagillere oranla daha faydalıdır. Barındırdığı Lesitin özelliği sayesinde yağ düşürücü etkiye de sahiptir. Damarlar içinde yağ oluşumunu azaltıp, kansere karşı iyi geldiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. İçerdiği östrojen hormonlar sayesinde menopoz döneminde rahatlama sağlar. Kemik sağlığına iyi gelmesiyle bilinen süte oranla iki kat kalsiyum içeren soya fasulyesi C, B1, B2, E ve K vitaminleri içerir.

Ana vatanı Orta Asya olan yeşil mercimek, havalanabilir, alkali ve sıcak topraklarda yetişir. Ülkemizde en çok Güneydoğu Anadolu, Ege ve Marmara Bölgeleri’nde yetiştirilir. bitkisel karbonhidrat deposudur; bu özelliğiyle diyet yaparken şeker tüketilemediği için yaşanan halsizlik ve yorgunluk hissini ortadan kaldırır. İyi bir protein kaynağıdır. Kabızlık problemi yaşayanlar için faydalıdır. İçerdiği yüksek potasyum ile tansiyon sorunu yaşayanlar için faydalıdır. Tansiyonu dengeleme özelliğine sahiptir. İyi bir protein ve karbonhidrat kaynağı olan yeşil mercimek ayrıca; lif, fosfor, kalsiyum, sodyum, potasyum, demir, A vitamini, B1 ve B2 vitamini ile oldukça yüksek oranda folik asit içerir.

Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında pazar tezgahlarında yerini alan, sıcağı seven birbitkidir. İçerdiği zengin vitamin ve minareller sayesinde bağışıklığı güçlendirir. Vücuttaki demir eksikliğini giderir. Kalp hastalıklarını ve dolaşım bozukluklarını önler. İyi bir antioksidan kaynağıdır. Betakaroten içermesi nedeni ile görme duyusunu güçlendirir. Manganez açısından çok zengindir. Üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde faydalıdır. Sinir sistemini güçlendirir. Vücuttaki ödemin atılmasını sağlar.

Bulgur, B vitamini deposudur. B vitamini ise sindirim sistemini düzenleyerek vücutta enerji üretir. Yüksek oranda lif içerir. Kan şekerini dengeler. Tokluk hissi verir. Karbonhidrat değeri düşük, protein değeri yüksektir. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Bağırsak kanseri riskini azaltır. Krom, magnezyum ve çinko içerir.

Arapçada "Hint hurması" olarak bilinen demirhindi, keçiboynuzuna benzerliği ile bilinir. Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur. Eklem ağrılarına iyi gelir, boğaz ağrıları için de gargarası oldukça etkilidir. Demirhindi suyu, iltihaplı göz rahatsızlıkları ve kuruyan gözlerin tedavisinde sıklıkla kullanılır, soğuk algınlığı, nezle gibi hastalıklara iyi gelir. İçerdiği selenyumun yanı sıra, C, A ve B vitaminleriyle çok iyi bir antioksidan kaynağıdır. Metabolizmayı düzenler, kolesterol, obezite, hipertansiyon, yüksek trigliserid seviyesi gibi rahatsızlıklara iyi gelir. Midedeki asit salgısını azaltır, ülsere karşı koruyucudur. Ayrıca demirhindide, pektin, bakır, selenyum, demir, sodyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, potasyumun yanı sıra, A, B1, B2, B3, B5 , B6 ve C vitaminleri bulunmaktadır.

Ülkemizdeki en çok tüketilen bakliyatların başında gelen kırmızı mercimek, demir açısından en etkili gıdalardandır. Protein miktarı çok yüksektir ayrıca enerji depolanma ve kullanımında gerekli olan ATP’nin temel yapı taşı olan fosforu içerir. Çorba olarak tüketildiğinde kabızlık gibi sorunu olanlarda bağırsakları yumuşatarak sindirimi kolaylaştırır. Yağ oranı düşüktür ve lifli bir yapıya sahiptir. Şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıklarına karşı bağışıklığı güçlendirir.