Dünyanın Yeni Gözdesi Bir Meyve: Fejioa Meyvesi

İsmi size bir acayip gelmiş olabilir, hatta belki böyle bir meyvenin belki de varlığından haberini yoktur... Çok haklısınız çünkü ülkemizde çok bilinen bir meyve değil. Doğanın bize sunduğu bitkileri, meyveleri sizlere tanıtırken ben de bu sayede yeni şeyler keşfediyor ve doğaya her seferinde bir kez daha hayranlığım artıyor. Fejioa meyvesini ilk tanıdığımda üretimi ülkemizin topraklarında kolayca yetiştirmeye müsait olmasına rağmen, neden bugüne kadar keşfedemedik diye de kendime sormadan edemedim. Yapılmış tabii, hatta Yalova'da bir araştırma enstitüsü "Biz nası yetiştiririz, nerelerde kullanırız" diye araştırma yapmış, yapmaya denerken de bundan turlu yapıp bunu da sempozyuma götürmüşler 😶. Evet! ilk öğrendiğimde ben de sizin verdiğiniz tepkiyi verdim. Neyse efendim, bu değişik meyvemiz kaymak ağacı olarak da geçiyor. Güney Amerika orijinli bir bitkidir ve besin değerinin yüksekliği açısından büyük öneme sahip olduğu için dünyanın en yeni gözdesi meyvesi arasına girdi.  Meyvenin kendisi ve yapraklarının biyokimyasal değerinin anlaşılması ile birlikte tüm dünyada yetiştiriciliği yapılmaya başlanan feijoa bitkisi, yapılan ıslah çalışmaları ve seleksiyonlarla çeşitlendirilmiştir. Genellikle ABD, Brezilya ve Yeni Zelanda orijinli olan meyve Kuludzi, Aegra, Argo, Duffy, Traok, Pinaple Gem, Choicena, Moore, Coolige, Triump, Mammoth, Gemini ve Apollo gibi çeşitlere sahiptir.

Peki, Fejioa nedir ve özellikleri nelerdir?

Ceviz büyüklüğüne oval ya da yuvarlak bir şekle sahip olan feijoa meyvesi, kendine has aromatik bir tada sahiptir. Çilek, muz ve kivi karışımı mayhoş tadı ile farklı bir lezzete ev sahipliği yapan meyve yüksek oranda aromatik bileşenler içerir. Hasat zamanına kadar mat grimsi yeşil bir renge sahip olan meyvenin üzeri mumsu gri bir tabakayla kaplıdır. Hasat sırasında meyvenin kabuk kısmı parlak yeşil rengi alır. Ancak bu renk güneşin etki ve şiddetine göre kızıl bir renge dönüşebilir. Meyvenin iç kısmındaki eti krem rengindedir ve yüksek oranda tanen içerir. Alışılagelmiş meyvelerden oldukça farklı bir tada sahip olan fejioa insan sağlığına faydalı biyokimyasal içeriği ile dikkat çeker. Şeker oranı diğer meyvelere oranla daha düşük olan meyve özellikle zayıflama diyetleri için ideal bir seçenektir. Karakteristik içeriği ile ön plana çıkan feijoa K vitamini, E vitamini, C vitamini B vitaminleri ve A vitamini açısından zengindir. Yüksek miktarda antioksidan içeriği ile dikkat çeken meyve potasyum, bakır, manganez ve kalsiyum mineralleri içerir. 100 gramı yaklaşık 35 kalori içeren feijoa meyvesi, içeriğindeki yüksek iyot nedeniyle diğer meyvelerden farklı bir yere sahiptir.

Feijoa ağacı nerede yetişir?

Ana vatanı Güney Amerika olan feijoa ağacı, Yeni Zelanda, Uruguay, Paraguay, Arjantin ve Brezilya’da doğal olarak yetişir. Çalı ya da ağaççık formunda olan bitki son yıllarda Rusya, Kuzey Afrika, İsrail, Portekiz, İsviçre, İspanya, Fransa, İtalya, Şili, Avusturya ve ABD gibi ülkelerde ticari olarak yetiştirilmektedir. Ülkemizde ise Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, 1989 yılından itibaren meyvenin adaptasyon çalışmalarını başlatmış ve deneme amaçlı bahçelerin kurulmasını sağlamıştır. Enstitüde yetiştirilen feijoa fidanı Marmara ve Anadolu’nun Güney bölgelerine gönderilmiştir. Günümüzde Sakarya, Yalova ve Bursa’da meraklı üreticiler tarafından yetiştirilen meyve özellikle Adana Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. İklim, toprak ve sıcaklık gibi ekolojik istekleri bakımından zeytin ile benzerlik gösteren feijoa ağacı zeytinin yetiştirildiği tüm bölgelerde rahatlıkla yetiştirilebilir. Meyvesi, çiçekleri ve yaprakları ile dikkat çeken bitki endüstriyel besin üretiminde de önemli rol oynar. Ayrıca içeriğinde yer alan zengin biyokimyasal bileşenler farmakoloji alanında da oldukça popülerdir. Feijoa ağacının çiçekleri gösterişli ve oldukça güzel kırmızı-beyaz bir renge sahiptir. Koyu yeşil yaprakları ve bodur görünümüyle özellikle bahçe peyzajında da sıklıkla tercih edilir. Ağaç üç yaşından sonra çiçek açmaya başlar ve çiçekler mayıs ayından itibaren temmuz ayı ortalarına kadar ağaçta bulunur.

Gelelim önemli kısıma! Feijoa meyvesinin faydaları nelerdir?

• Sindirim sisteminin çalışmasını düzenleyen feijoa meyvesi, dizanteri gibi bulaşıcı hastalıkların tedavisine yardımcı olur. Şiddetli ishalin durdurulmasında önemli rol oynayan meyve ülser, gastrit, gaz, şişkinlik gibi durumlarda semptomları azaltmaya yardımcı olur.
• Üst solunum yolları enfeksiyonları ve özellikle şiddetli öksürükte feijoa ağacının yapraklarından hazırlanan çay tüketilebilir.
• İltihaplı hastalıkların tedavisine yardımcı olur.
• Kan şekerinin düzenlenmesinde etkili olan meyve düzenli olarak önerilen miktarlarda tüketildiğinde antidiyabetik rol oynar.
• İçeriğinde yer alan antioksidan bileşenler sayesinde vücutta biriken toksin maddelerin atımını kolaylaştıran feijoa bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara yakalanma riskini azaltır. Özellikle bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı olarak gelişen kanser hücresi oluşumunu engeller ve oluşan hücrelerin çoğalmasını önler.

• Vücutta biriken fazla suyun dışarıya atılmasında önemli rol oynayan meyve idrar söktürücü özelliğinden dolayı ödem çözücü görev yapar.
• Yüksek oranda lif içerir. Mide boşalımını geciktirici özelliği nedeniyle hem kan şekerini yavaş yükseltir hem de uzun süre tokluk hissi sağlayarak zayıflama diyetlerinin etkinliğini artırır.
• Bağırsak hareketlerini hızlandıran lif içeriği sayesinde kabızlığın önlenmesine destek olur. Bu özelliklerinden dolayı özellikle zayıflama diyetlerinde önerilen bir meyvedir.
• İçeriğinde yer alan iyot mineralinden dolayı guatr hastalarının mevcut tedavilerinde destekleyici tol oynar.
• Hücre zarının korunmasında etkindir. İçerdiği vitamin, mineral ve fenol bileşenler sayesinde vücudun genel sağlığının korunmasına yardımcı olur.
• Feijoa ağacının yaprakları kaynatılarak suyu içildiğinde baş ağrısını hafifletebilir.

Feijoa meyvesi nasıl yenir?

Kabuğu soyulmadan taze olarak tüketilebilen feijoa meyvesi kabuklu halde tüketildiğinde daha mayhoş bir tada sahiptir. Kabukları soyulduktan sonra bir bıçak yardımıyla ikiye bölünen meyve tatlı kaşığı yardımıyla da yenilebilir. Taze meyve olarak sofralarda tüketilebilen feijoa, taze olarak doğrudan pasta ya da bisküvi yapımında da kullanılabilir. İşlenmiş gıdalara aroma sağlayıcı ve tatlandırıcı olarak eklenen meyve özellikle Yeni Zelanda, Avustralya ve ABD’de likör ve şaraplarda da kullanılır. Feijoa reçeli, marmelatı, kompostosu, meyve suyu konservesi, meyve jeli yapılabilir. Meyvesi ve yaprakları kurutularak çay olarak da kullanılabilen feijoa özellikle dondurma ürünlerinde lezzet ve aroma sağlayan özelliği ile dikkat çeker. Asya ve Güney Amerika ülkelerinde meyvenin üzerine sos, şeker ya da tuz dökülerek tüketimi yaygındır. Ev içerisinde kuru ya da taze olarak kek, pasta, tart ve çöreklerin içerisine atılabilir. Feijoa meyvesinin suyu çıkartılarak diğer meyve suları ile ya da sade olarak soğuk şekilde tüketilebilir. Kendine has aromaya sahip olan meyve kozmetik sektöründe de kullanılır. Büyük, canlı çiçekleri ve yeşil yaprakları ile peyzaj mimarisinde dekoratif amaçlı yaygın olarak kullanılır.