Hazır gıdaların ne kadar zararlı olduğunu size elimden geldiğince bilgilendirmeye çalışıyorum. Lakin yine de o lezzetli atıştırmalıktan vazgeçemiyorsunuz değil mi? İşte bunun sebebi Çin tuzu adıyla geçen mono sodyum glutamat (msg). Asya kıtalarında çok kullanılan lezzet arttırıcı maddedir. 1907’de Tokyo üniversitesinden kimya profesörü Kikunae İkeda, evet daha önce bahsettiğim beşinci tadı yani Umami'yi bulan kişi! İlk ortaya çıkan bu yeni lezzet Umami olarak adlandırılmıştır. Çin tuzunun en önemli özelliği kendine has farklı bir tada sahip olmasıdır. İkeda MSG'yi Japon mutfağında sıkça kullanılan deniz yosununun içinde bulunan bu maddeyi ayrıştırdı.

Çin tuzu yani mono sodyum glutamat glutamik asidin sodyum tuzu formudur. MSG’nin organizma tarafından metabolize edilmesi glutamatınki ile aynıdır. Geçmişi çok eskiye dayanmayan Çin tuzu, Tokyo Üniversitesi profesörlerinden biri olan Ikeda’nın peynir, kuşkonmaz, domates ve ette bulunan bir tadın acı, tatlı ve ekşiden farklı olmasını keşfetmesi ile böylece MSG serüveni başlamış oldu.

Yiyeceklerin lezzetini artırmak için kullanılan bu maddeye hemen her yiyecekte rastlamak mümkün. Kuruyemiş, sakız, hazır köfte harçları, et suyu tabletleri, cipsler, hazır çorbalar, dondurmalar, renkli yoğurtlar, hamburger ,salata sosu, cips, çiğköfte ve benzeri birçok üründe var. Satın aldığınız ambalajların üzerinde msg, monosodyum glutamat ya da e-621 yazıyorsa bilin ki onun içinde bu madde kullanılmış.

Ab ülkelerinde üç aylığa kadar olan bebeklerin gıdalarında kullanımı yasaklanan msg, aralarında ABD'nin de bulunduğu yaklaşık 50 ülkede kullanımı sınırlandırıldı. Türkiye'de kullanımı serbest, lokantalardaki yemeklere lezzet vermesi için bile kullanıldığı iddia ediliyor.

MSG, yiyeceklerin lezzetini artırıyor, insana yedikçe yediriyor, hazır paketli gıdalardan vazgeçmemeniz, ya da fast food gıdalardan kolay kopmamanızın sebebi işte Çin tuzu! Yapılan araştırmalara göre yol açtığı en bilinen sorun obezite. Çünkü uzmanlar bu maddenin bulunduğu yiyecekleri yiyenlerde doyma hissi kaybolduğu için aşırı şişmanlığın kaçınılmaz bir son olduğu konusunda uyarıyor.

Peki, Çin tuzunun vücudumuza verdiği zararlar nelerdir?

• Katkı maddeleri her zaman şüphe uyandıran maddelerdir. Bu yüzden Çin tuzu zararlı mı sorusu akıllara gelen ilk sorulardan biridir. Büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar sürekli ve yüksek miktarda Çin tuzu içeren besinler tükettiğinde, büyüme hormonları baskılanarak gelişimlerinde gerileme gözlenebilir.
• Sinir hücrelerinde hasara sebep olabileceğinden dolayı parkinson, alzheimer, epilepsi gibi sinir sistemi hastalıklarında tedavi sürecini yavaşlattığı düşünülmektedir. Bu yüzden bu hastalığa sahip olanların tüketmesi sakıncası olabilir.
• Çin tuzunun pankreastan insülin hormonu salgılanmasını arttırdığı bilinmektedir. Şeker hastalarının ve pankreas problemi yaşayanların tüketmemeleri önerilir.
• Gözdeki retina tabakasına hasar verici etkisi Çin tuzu tehlikesi olarak gösterilebilir.
• Astım hastalarının Çin tuzu tükettiklerinde astım krizlerinin tetiklendiği gözlenmektedir. Astım hastalarının MSG içeren besinlerden uzak tutması önerilir.
• Böbrek yükünü arttırdığından dolayı böbrek hastalıklarına neden olabilir. Ayrıca toksin içeriğinden dolayı karaciğer rahatsızlıklarına sahip olanların tüketmemeleri önerilir.
• Hamile ya da emziren kadınlar Çin tuzu kullandıklarında, bebeğe geçtiğinden dolayı zararlı olabilir. Anne ve anne adaylarının Çin tuzu tüketmeleri sakıncalıdır.

Zararları göz ünün alındığında akla ilk gelen soru ise Çin tuzu yasak mı sorusudur. Dünyada kullanılan tüm gıda katkı maddelerinin kullanılabilmesi için Dünya Sağlık Örgütü ve Gıda ve Tarım Organizasyonundan onay alması gerekir.

Çin tuzu hangi yiyeceklerde bulunmaktadır?

Balık, et, domates, mısır, tavuk, peynir, mantar, bezelye, havuç, ıspanak, patates ve yumurta gibi gıdalarda doğal olarak glutamat bulunur. Dünyada hazır gıda ürünlerinin hemen hemen tamamına yakınında Çin tuzu kullanılır.

• Hazır köfte harçları
• Hazır çorba
• Et suyu tabletler
• Salata sosları
• Meyveli yoğurt
• Dondurma
• Cips çeşitleri
• Katı yağlar
• Hazır köfteler
• Hamburger ve tost ekmekleri
• Fast food gıdaların hepsi
• Paketlenmiş soslar
• Abur cubur olarak nitelendirilen tüm hazır gıdalarda Çin tuzu bulunur.

Son dönemlerde Çin tuzu çiğ köfte yapımında da kullanılmaktadır. Peki, gıda maddelerindeki Çin tuzu nasıl anlaşılır? diye soruyorsanız tüketilen gıda maddesinde MSG olup olmadığını anlamak için etiketine bakmanız yeterlidir. Yukarıda da söylediğim gibi eğer içindekiler kısmında MSG ve Çin tuzu kodu E 621 ibaresi varsa yiyecekte Çin tuzu kullanılmış demektir.

Dikkat! Çin tuzu bağımlılık yapabilir...

Hemen hemen tüm hazır gıda maddelerinde bulunan Çin tuzu, beyne ‘lezzetli’ komutu veren kimyasal bir maddedir. Çin tuzu faydaları olan bir besin değildir. Lezzet içermeyen hiçbir özelliği bulunmayan gıdaların lezzetli olarak algılanmasını sağladığından dolayı bağımlılık yaratabilir. Özellikle hamburger ve cips gibi çocuklar tarafından severek tüketilen fast food besinlerinde yüksek oranda bulunan MSG, bu gıda maddelerinin tatlarını çekici bir hale getirerek sürekli tüketilmesini sağlar. Bilindiği üzere bu tarz Çin tuzu olan yiyecekler gıdalar yüksek oranda yağ ve karbonhidrat içerir. Bu da günümüzün en büyük sorunlarından biri olan obeziteye davetiye çıkarır. Ayrıca iştah açıcı etkisi nedeniyle yeme isteğini artırır ve kilo aldırır. Sofra tuzunun içerdiği sodyumun üçte biri kadar sodyum içeren MSG, tuz kısıtlaması olan hastalar için alternatif bir çözüm olabilir.