Haşimato tiroidi, bağışıklık sisteminin vücuttaki tiroid hücrelerini aşırı miktarda tüketmesi ile ortaya çıkan bir tür otoimmün hastalıktır. Genetik olarak aktarılabilen haşimato, özellikle 30-50 yaşlar arasında daha sık görülmektedir. Bu hastalığa nasıl teşhiş konmuş? Nereden çıkmış diyorsanız hemen onun da cevabını vereyim: Japon bilim adamı Akira Haşimato tarafından 1912 yılında tanımlanmış ve adını bilim adamından almış tiroit bezi hastalığı günümüze kadar gelmiştir, aslında ismi "Hashimoto'dur" bu hastalığın Türkçeye "haşimato" olarak nasıl geçtiği ise bilinmemektedir. Haşimato hipotiroid başta olmak üzere birçok hastalığın nedenidir ve çok geç teşhis edildiği için tedavisi de zordur. Yukarıda da söylemiştim çağımızın hastalığı diye bir salgın, grip gibi. Gittikçe her yanımızı sarıyor farkında olmadan. Otoimmun bir hastalık olduğu için vücut tiroit hücrelerini yabancı/düşman olarak algılıyor ve onlara karşı antikor üretiyor. Bu antikorlar tiroid organını haraplayarak tiroit salgısının azalmasına, hipotiroidiye neden oluyorlar. Otoimmun bir hastalık olması nedeniyle bazı diğer otoimmun hastalıklarla beraber görülebilir, ama illa görülecek diye bir şey yok.

Bu arada tiroit bezi de küçülür ve hormon yetersizliği meydana gelir. Haşimato hastalığının ilk dönemlerinde guatr oluşur ve kanda anti TPO antikor yükselirken TSH, T3 ve T4 tiroit hormonları normal düzeydedir. Hastalığın ilerleyen safhalarında tiroit yetmezliği en üst seviyeye ulaşır. Tiroit bezinin kronik iltihaplanması olarak tanımlanan haşimato etkileri ciddi sonuçlar yaratabilen sinsi bir hastalıktır. İyot yetersizliği görülen bölgelerde daha sık haşimato hastalığı görülür.

Haşimato Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

• Haşimato hastalığı kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Östrojen hormonunu ve genetik yatkınlık hastalığın nedenleri arasında yerini alır.
• Daha çok genç ve orta yaşlı kişileri hedef alan otoimmün hastalık her yaştan kişilerde ve çocuklarda da görülebilir.
• Erkeklerde daha az görülen haşimato tiroit yetmezliğinin nedenlerinden biridir.
• Hamile veya hamilelik planlayanlar, tekrarlayan ölü doğum ve düşük hikâyesi olan kadınların mutlaka haşimato bulguları araştırılmalıdır. Haşimato gebelik döneminde bebek kayıplarına kadar giden kötü bir tabloya neden olabilir.
• Tip 1 diyabet hastası olanlar, vitiligo, romatoid artrit, ,sistemik lupus eritematozus, sjögren sendromu gibi otoimmün hastalığa sahip olanlarda haşimato görülme oranı daha yüksektir.
• Ailesinde tiroit yetmezliği olanların, turner sendromu, down sendromu, kalp yetmezliği, açıklanamayan kansızlık, açıklanamayan yüksek kolesterol, açıklanamayan hiperprolaktinemi, guatr ve/veya anti-TPO pozifliği olan kişilerde haşimato görülme oranı yüksektir.
• Ayrıca sorafenib, sunitinib, amiodaron, IF-α ve lityum gibi ilaç kullananların da haşimato kontrolleri yaptırmanızı öneririm.

Haşimato Belirtileri Nelerdir?

Haşimato ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilen bir hastalık olduğunu ve aşağıdaki belirtilerden biri ya da birkaçı sizde mevcutsa doktorunuza gidip gerekli tahlillerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin!

• Haşimato hastalığının kendine ait belirgin klinik bir bulgusu bulunmamaktadır. Hastalığın ilk evresinde tiroit hormonlarında artış gözlenir.
• Haşimato zehirli guatr olarak bilinen bu evreye hipertiroidi de denir. Hastalık bulguları genel olarak hastalığın ilerlemesine bağlı olarak gelişen tiroit yetmezliği belirtileridir.
• Genel olarak kilo artışı, kabızlık, seste değişiklik, kramplar, yorgunluk, üşüme ve cilt kuruluğu haşimato guatr belirtileri arasında yer alır. Ancak bu belirtiler birçok hastalığın teşhisinde de kullanıldığından dolayı haşimato guatrı tespit etmek oldukça zordur.
• Bu belirtilerin yanı sıra adet düzensizlikleri, dilde büyüme, sinirlilik, depresyon, iştahsızlık, ciltte solukluk, saç dökülmesi, göz altlarında ve yüzde şişkinlik, yavaş konuşma, işe odaklanma zorluğu, unutkanlık, hareketlerde yavaşlama, nabız düşüklüğü de haşimato belirtileri arasındadır.
• Peki, haşimato kaşıntı yapar mı? Genel olarak haşimato hastalarında ciltte kabarıklıklar, kızarıklıklar ve kaşıntı görülebilir.
• İlerleyen haşimato hastalığında akciğer ve kalp zarlarında sıvı toplanması, kan sodyum oranının düşmesi, cinsel isteksizlik, prolaktin hormonunda artış, uyku apnesi ve karpal tünel sendromu görülür.

Haşimato Bitkisel Tedavisi 

• Haşimato zencefil suyu, dereotu bitkileri ile hazırlanan kürler ile destekleyebilirsiniz.
• Mutlaka bir doktora danışılarak kullanılması gereken bitkisel kürler, hastalığın tedavisine yardımcı olabilir.
• Ayrıca dereotu kürü ile tiroit bezinde oluşan nodüller üzerinde etkili olduğunu söylemektedir.
• Sabah, öğle ve akşam yemeklerinden en az 15 dakika önce bir tutam taze dereotu ve 1 yemek kaşığı kuru dereotu yenmesi önerilen bu kürün en az 3 ay uygulanması gerektiği belirtilmektedir.
• Aynı şekilde sabah aç karnına ve akşam aç karnına içilen bir yemek kaşığı taze zencefil suyunun da haşimato hastalığının tedavisini destekler.
• Nodüllerin bulunduğu bölgeye zencefil suyu sürülmesi ve günde bir fincan zencefil çayı tüketilmesi hastalığın önlenmesine yardımcı olabilir.

Haşimato Hastalığı Beslenme Nasıl Olmalı? 

• Otoimmün hastalığın kendine özgü bir haşimato diyeti bulunmamaktadır.
• Haşimato'da beslenme alışkanlıklarının düzenli, yeterli ve dengeli olması diğer tüm hastalıkların tedavisinde olduğu gibi büyük önem taşır.
• Diyetle alınan iyotun hastalığı tetiklediğine dair bilgiler yer alsa da henüz doğruluğu kanıtlanmış değildir.
• Çalışmalar kanıtlanmamış olsa da haşimato iyotsuz tuz kullanımı gerektirebilir.
• Yapılan çalışmalarda haşimato selenyum arasında olumlu bir ilişki olduğu gözlenmiştir.
• Düzenli olarak selenyum alan haşimato hastalarının yüksek antikor seviyelerinin düştüğü ancak hastalığın tiroit yetmezliğine gidişatının durdurulamadığı saptanmıştır.
• Haşimato gluten ilişkisi hakkında yapılan araştırmalarda glutensiz beslenmenin alınan ilaçların emilimini arttırdığı kanıtlanmıştır.

• Ayrıca hormon bezlerini dengeleyen ve "süper gıda"olarak da bilinen adaptojenler, haşimato tiroidi tedavisini destekleyen en güçlü besinler arasında.
• Vücudun stresle baş etmesini kolaylaştıran, hormonları dengeleyen ve genel sağlığı iyileştirmek için birçok etki gösteren ashwaganda ve rhodiola gibi adaptojen besinleri de beslenme düzeninize dâhil edebilirsiniz.
• Haşimato başlı başına enflamasyona sebep olan bir durum olduğu için, bu hali tetikleyecek gıdalardan uzak durmak tedavi sürecinde önemli.
• Özellikle haşimatoya bağlı olarak ortaya çıkan eklem ağrısı, baş ağrısı, ruh hali dalgalanmaları gibi durumlar, antienflamatuar beslenme sayesinde en aza indirilebilirsiniz.