Daha önce plastiklerin doğada ne kadar süre içerisinde yok olduğunu yazmıştım. Tekrar hatırlatmakta fayda var diyor be maalesef plastiklerin doğada yok olma süreleri 500 ila 1000 yıl arasında sürüyor. İnsan hayatı bu kadar uzun olmadığı için gezegenimizin nasıl yavaş yavaş yok olduğunu göremiyoruz. En basit şekilde örnek verecek olursam kullandığınız diş fırçaları bile doğada bir yerlerde yok olmayı bekliyor. Dünyanın her yıl ürettiği 300 milyon ton plastik atığın (tüm dünya nüfusunun ağırlığı kadar), sekiz milyon tonu okyanuslara ulaşıyor, deniz yaşamını öldürüyor ve insan besin zincirine giriyor. Plastik, yaşam döngüsünün her aşamasında sera gazı salarak iklim değişikliğini de hızlandırıyor, dolayısıyla küresel ısınmaya plastik kullanarak siz de fark etmeden sebep oluyorsunuz?. Bu yüzden mümkün olduğunca tercihlerinizi ekolojik ürünler kullanarak yapın, ve tek kullanımlık ürünlerden vazgeçin... Tüm dünya artık plastik kullanımının gezegenimize ne kadar zarar verdiğinin bilincinde... Durum böyle olunca birçok ülke, plastik kullanımını azaltmak ya da tamamen bitirmek yolunda adımlar atmaya başladı. Hayatımızın her alanında karşılaştığımız plastiğe alternatif olacak birçok doğa dostu ürün sunan bu ülkeler, adeta dünyamızı kurtarmak için bir yarış halinde!? Hem halkı bilinçlendiren hem de alternatif ürünleri herkes için ulaşılabilir kılan bu ülkeleri tebrik etmeyi de unutmayalım ve darısı bizim ülkemizin başına deyip, plastik kullanımını azaltan doğa dostu başarılı ülkeleri huzurlarınıza sunuyorum?
Lüksemburg hükümetinin 2004 yılından beri tek kullanımlık plastik poşetleri yasakladığını duyduğunuzda şaşırabilirsiniz! Tüm plastik poşetleri Öko-tut adında tekrar kullanılabilir bir çantayla değiştiren hükümet, bu sayede yaklaşık 920 milyon plastik poşetin kullanımının önüne geçti.
Maya bölgesinde yer alan Guatemala, tek kullanımlık plastiklere karşı açılan savaşta en ön sıralarda yer alıyor. 2016 yılında yürürlüğe konan yasalar; plastik poşet, kap ve pipetlerin kullanımını tamamen yasaklıyor. Hükümet tüm bu tek kullanımlık plastikleri topluyor ve yerine yeniden kullanılabilir ekolojik ürünler dağıtıyor. Özellikle köylüler, tıpkı atalarının yaptığı gibi dev yaprakları kullanarak plastik poşet ihtiyacını karşılıyor. Guatemala’nın bu konuda birçok ülkeye örnek olduğunu da söylemeden geçmek istemiyorum.
Kanada, plastiğe karşı mücadelede en iddialı ülkeler arasında, bugüne kadar yapılmış en iddialı hareket de 2021 yılında tüm tek kullanımlık plastikleri yasaklayarak kararı aldı. Dünyanın en uzun sahil şeridine ve dünyanın tatlı suyunun dörtte birine sahip olan Kanada, şu anda tek kullanımlık plastiklerinin yüzde 10'undan daha azını geri dönüştürüyor. Sert bir değişiklik olmadan, 2030 yılına kadar 11 milyar dolar (8.6 milyar sterlin) değerinde tek kullanımlık plastiği çöpe atma yolunda olacak. Kendilerini tebrik ediyoru.
Birçok plastik yasağına rağmen hala tam olarak geri dönüştürülebilir ürünlere geçemeyen Hindistan, 2021 yılı itibariyle tüm tek kullanımlık plastikleri jüt maddesiyle değiştirmeyi hedefliyor. Tabii bu esnada birçok tedarikçiye de çevre dostu öneriler sunuluyor. Ülke genelinde plastik tabak yerine devasa muz yaprakları kullanıldığı duyduğunuzda çok şaşırabilirsiniz!
Antigua ve Barbuda da geçtiğimiz yıllarda plastik poşet kullanımını yasaklayan ülkelerden biri. Halkın yeniden kullanılabilir ürünlere geçiş döneminde ekonomik açıdan zorlanmasını istemeyen Antigua ve Barbuda hükümeti, bu tür ürünlerdeki vergileri de kaldırdı. Yerel üreticiler tarafından üretilen alışveriş torbalarıysa ülke genelindeki süpermarketlere dağıtılmış durumda.
Okyanuslardaki plastik atıkların en büyük sorumlularından biri olan Endonezya’nın minik adası Bali, ülkesinin aksine plastik kullanımı konusunda oldukça katı! 2018 yılında plastik poşet ve pipet kullanımını tamamen yasaklayan Bali, ülke genelinde örnek alınmaya başladı bile! Suda çözünebilen, tekrar tekrar kullanılabilen doğa dostu alışveriş torbalarını Endonezya’nın dört bir köşesinde görmek mümkün.
Almanya plastik kullanımını azaltmak için, müşterilerin geri dönüştürülebilir alkolsüz veya alkollü içecek için 25 cent (22 peni) depozito ödedi. Buna süt, bebek ürünleri ve tıbbi sıvılar dahil değildir. Bu hareketle, ülkedeki plastik şişelerin neredeyse yüzde 99'unun geri dönüşüm için geri döndüğü görüldü. Planın başlangıcından bu yana, tahmini 1,2 milyar konteyner çöp sahasından yönlendirildi. Şahsen çok büyük bir hareket, darısı başımıza diyelim.
Afrika kıtasında plastik kullanımını yasaklayan 25 ülke olduğunu duyduğunuzda çok şaşırabilirsiniz! Bunlardan biri olan Ruanda, plastik poşetler konusunda minimum toleransa sahip desek yeridir! Şu anda plastik kullanımı konusunda en temiz ülkelerden biri olan Ruanda, tüm plastik poşetleri kağıt ya da pamuklu çantalarla değiştiriyor. Dolayısıyla plastik kullanımından kaynaklanan toksinlerden de uzak duruyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptığı bir araştırmaya göre dünyada en fazla plastik poşet kullanan ikinci ülke olan Fas, bu unvanından kurtulmak için geçtiğimiz yıllarda plastik poşet kullanımını tamamen yasakladı. Plastik poşet yerine doğa dostu çantalara dönen Faslılar, böylelikle bir yıl içerisinde 420 ton plastik poşet atığını engellemiş oldu!
Listeye gerçek bir doğa dostu ülke ile sonlandırmak istedim.skandinav ülkelerinden Norveç, milli gelir düzeyinin yanı sıra temiz doğası ve bilinçli halkı ile her zaman dünya’ya örnek olan bir ülke olmuştur. Özellikle doğaya karşı saygı konusunda elit bir devlet olan Norveç’te, Devlet teşviki sayesinde kurulan plastik atık geri dönüştürme sistemi oldukça etkileyici. Bu sistem devletin ve kuruluşların iştirak ettiği ve halkı bu konuda iştirak etmeye mecbur bıraktığı fakat asla dayatmalar yapmadığı bir sistem. Sistemin kısaca özeti ise şöyle: Sistem direkt olarak üretimde başlıyor. Bütün üretici markaların plastik şişe kullandığı ürünlere Norveç para birimi kron ile +1 kron olarak fiyatlandırılıyor. Yani tüketici şişeye 1 kron fazla verdiğini biliyor ?. Bu sistemde tüketici şişelerini geri dönüşüm makinelerine attığı taktirde makine tarafından fazladan verdiği 1 kronu alacağını biliyor. Bu şekilde gönülsüz bile olsalar tüketiciler 1 kronlarını geri alabilmek için sisteme iştirak ediyor. Toplanan şişeler ise yine başka bir teşvik sistemi ile işletiliyor. Bu sistemde ise geri dönüşüm faaliyetini yapan firmalar devletten vergi indirimleri kazanıyor. Yani aslına devlet tüketicinin parasını tüketiciye iade ederken, yaptığı vergi indirimi ile de geri dönüşüm için harcayacağı bütün maliyetleri vergi indirimi olarak işletmelere avantaj sağlayacak şekilde sunuyor?.
