Yaşam

Türkiye'de Hem Yetişen Hem de Yenilen Mantar Türleri

Dünyada kaç çeşit mantar olduğu hala bilinememektedir. Ancak on binin üzerinde mantar çeşidi kayıt altındadır. Bu mantar çeşitleri içinde yalnızca %1 kadarı ölümcül etkiye, %20’si ciddi zehirlenmelere yol açar. Bunların dışında kalan mantar çeşitleri ise yenilebilir mantar çeşitleri olarak kabul edilir. Açıkçası bu kadar fazla mantar çeşidi olduğundan ben de emin değildim. Bugün görev yaptığım okulumda ziraat mühendisi ve aynı zamanda Mantar yetiştiriciliği dersi veren bir Öğretmen arkadaşla sohbet ettiğimizde Türkiye'de yetiştirilen mantar çeşitlerini söylediğinde açıkçası çok şaşırdım. Dünya çapında da sayısı bilinmeyen mantar çeşitlerini söylemiyorum bile. Hemen arkadaşıma: "Bugün de bunu öğrendik hocam, benim bildiğim bir kültür mantarı bir istiridye mantarı, bir de porçini mantarı var" dedim. Ben bilinçlendim siz de bilinçlenin, bilin diye bu yazımı yazmaya karar verdim. Belki biliyorsunuzdur başka çeşitlerini fakat bir çoğunu siz de ilk defa duyacağınızı eminim. Türkiye'nin eşsiz doğasından çıkan ve kültür mantarından çok daha fazlasını ifade eden yenilebilir mantarları listesine başlayacağım, fakat belirtmem gereken bir konu var mantar isimleri her bölgede başka şekilde isimlendirilebilir. Bu yüzden mantarların isimleri genel adlarıyla isimlendirilmiştir.

İmparator Mantarı

  • Latince adı amanita caesarea olan turuncu renkli zehirsiz ve çok lezzetli bir mantar türü.
  • Yer yer "yumurta mantarı", "altın yumurta mantarı", "gelincik mantarı" "sezar mantarı" diye de adlandırılıyor.
  • İmparator mantarı ismi de yine sezar'dan geliyormuş çünkü zât-ı âlîleri bu mantarı çok severmiş.
  • Türkiye'de Göksü Vadisi, Şile ve Kandıra dolaylarında bulunur
  • Topraktan beyaz bir kozanın içinde çıkıyor (yumurta mantarı demelerinin sebebi), sonra bu kozayı patlatıp güzel turuncusu çıkıyor ortaya, pişirince de sapsarı suyu çıkıyor.

Kuzugöbeği Mantarı

  • Ege, Akdeniz ve Karadeniz'in kıyı bölgelerinde yetişen kuzu göbeği mantarı, halk arasında höbelen ya da döbelen olarak da bilinir.
  • Şifalı mantar olarak da bilinen kuzu göbeği, yenilebilir mantarlar arasında yer almasına rağmen pişirilmeden yenmemesi gerekir.
  • Oldukça nadir bulunur ve gurme sofralarında rağbet görür. kuzu ve göbeğiyle yakından uzaktan ilgisi yoktur. Batida "morel" olarak bilinir.
  • Ekonomik değeri yüksektir ve Fransız mutfağının da en sevilen mantarlarından bir tanesidir.

Çörek (Pestik) Mantarı

  • Pestik da denilen ve ak, katı ve yumuşak olmak üzere üçe ayrılan pestik mantarı aslında ormanlarımızda gezen en güzel mantarlardan bir tanesidir.
  • Hatta marketlerde satın almak isteseniz yüksek fiyatlarla karşılaşır, bu mantarın İtalyanlara ait olduğunu düşünürsünüz.
  • Çünkü pestik mantarı herkesin havalı ismiyle bildiği porcini mantarıdır.
  • Batı Karadeniz bölgesinde bulunur ve orada ayı mantarı adını da alır.

Tirmit Mantarı

  • Gençken sarı olan olgunlaştıkça ise kırmızı renge dönen tirmit mantarı halk arasında geyik mantarı olarak da bilinir.
  • Karadeniz bölgesinde yoğunluklu olarak görülür. Pişirilmesi kolay ve lezzetli bir mantardır.
  • Tuzlu ve baharatlı olarak pişirildiğinde yemeklerin yanına servis edebileceğiniz iyi bir ara sıcak olacaktır.

Çam Kabara Mantarı

  • İsminden de anlaşılacağı gibi çam ormanlarında çam ağaçlarına tutunarak büyüyen bir mantardır.
  • Diğer mantarlara göre çam kabara mantarı yenirken mutlaka bir uzmana danışılması gerekmektedir.
  • Çünkü alerjik konular söz konusu olabilir.
  • Bazı bölgelerde kendisine tirmit mantarı da denir ancak renk olarak birbirinden farklılık gösterir. Boyabat yöresinde sıkça görülür.

İstiridye Mantarı

  • Kayın, kavak, istiridye ya da yaprak... Bu isimlerle bilinen istiridye mantarı, yumuşak yüzeylere tutunmayı sever.
  • Nadir ve lezzetli bir mantar olması nedeniyle istiridye mantarı yetiştiriciliği ülkemizde oldukça yaygın bir meslek haline gelmiştir.

Borazan Mantarı

  • Diğer mantarlardan koyu rengiyle ayrılan ve korku yaratabilecek olan borazan ya da bilinen adıyla trompet mantarı, hem lezzetli hem de pahalı bir mantardır.
  • Kendi ailesinde zehirli mantarlar olduğu için hangi mantarı topladığınızı ve yediğinizi kontrol etmeniz gerekir.
  • Sebzeli sotelerde kullanılabilir. Türkiye'de Ege bölgesinde rastlanılır.

Kıvırcık Mantar

  • Saçaklı mantar, çam mantarı ve kedi tırnağı olmak üzere üç farklı türü olan kıvırcık mantar diğer mantar türlerine göre gözle görülür bir şekilde farklıdır.
  • Genellik Akdeniz bölgesinde görülür.
  • Yapısı nedeniyle içinde fazla oranda toz ve toprak biriktirmeye hazırdır bu nedenle yemeklerde kullanmadan önce iyice yıkanması gerekir.

Bal Mantarı

  • Üzerindeki sarı renk nedeniyle bal mantarı olarak adlandırılan mantar, hızlıca yetişebilen ve çoğalabilen bir türdür.
  • İstanbul'da Belgrad Ormanı'nda görmek mümkündür.
  • Şekil olarak yediğimiz kültür mantarlarına en çok benzeyen türdür. Ancak yüksek oranda tüketimi tavsiye edilmez.

Sığır Dili Mantarı

  • Çiğ haliyle yenilebilecek şekilde olmayan ancak pişirildikten sonra lezzet bombası haline gelen sığır dili mantarı, kayın, meşe, palamut, köknar ağaçlarına tutunurlar.
  • Turuncu sığır olarak da bilinen kardeş türü mevcuttur. Yoğunlukla Karadeniz bölgesinde görülür.

Şitake Mantarı

  • Uzak Doğu ülkelerinin en bilinen ve sevilen mantarı olan şitake mantarı aslında Türkiye'de de rastlayabileceğimiz bir mantar türü.
  • Türkiye'de kara orman mantarı olarak da bilinir.
  • Dünyanın en pahalı mantarlarından bir tanesidir.
  • Trüf mantarları gibi yüksek fiyatlarla satılır. Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yetiştirilir.

Biftek Mantarı

  • Renk olarak çiğ ete benzeyen ve kesildiğinde gerçekten kırmızı bir renkte sıvı akıtan biftek mantarı yenilebilen en lezzetli mantarlardan bir tanesidir.
  • Çınar ve kestane ağaçlarına tutunan biftek mantarı, Mersin ve çevresinde yetişir. Tadı ekşimtıraktır ancak yemeklere lezzet verir.

İlgili Haberler

Hakkımızda

Seni Sen Yapan Değerlere Dönüş Hareketi