Beslenme Ekollerinin Temeli: Sağlık Dolu Ayurvedik Beslenme

Sanskritçe yaşam ve bilgi kelimelerinden gelen Ayurvedik, fiziksel sağlıkla birlikte zihinsel sağlığı da ele alır.     Eski bir Hint tıp sisteminden gelen bu ekol, sorunları en başından önlemeye odaklanır.

Dosha Nedir?

İnsanın doğası; hava, su, ateş, toprak ve boşluk elementlerinden meydana gelmiştir. Bu elementlerin karşılığıysa üç farklı doshaya karşılık gelir. Dosha, vücudumuzdaki işlevleri yerine getirmeyi sağlayan enerji tipleridir. Bu enerji tipleri; Vata, Pitta ve Kapha’dır. İnsanın yaratılışındaki elementler sabittir ve değişkenlik gösteremez. Ancak doshalar, kişiliğimize ve yaşantımıza göre şekillenebilecek olgulardır.

Vata Dosha

Hava ve boşluk elementlerinden oluşan Vata Dosha, bedenimizdeki fonksiyonların kontrolünü sağlar. Yaratıcılığın denge noktasıdır. Bu doshaya sahip kişiler genellikle kuru bir cilt yapısına sahiptir. Soğuk havalardan pek hoşlanmazlar. Beslenme alışkanlıkları gibi iştahları da düzensizdir. Genellikle aktif ve eğlenceli bir kişilik yapısına sahiptirler. Ancak stres bozuklukları, endişelerini tetikler. Vata doshaya sahip kişilerin öğün atlaması, bedenlerinde dengesizlik yaratabilir. Bu nedenle dengeyi bozmayacak besinleri tüketmelidirler. Düzenli beslenmede vata doshaya sahip olan kişilerin düzenli bir beslenme alışkanlığı kazanması da son derece önemli!

Pitta Dosha

Ateş ve su elementlerinden oluşan Pitta Dosha, lider özellikleri ön plana çıkaran doshadır. Bu doshanın dengede olması, zeka kapasitesinin de maksimum seviyede çalışması anlamına gelir. Bu dengenin kaybolması, sinir problemlerine neden olabilir. Pitte doshaya sahip kişilerin iştahları iyidir. Bu nedenle açlığa gelemezler. Düzenli beslenme stilleri vardır. Sıcak havadan hoşlanmadıkları gibi; yemekteki tercihleri de soğuk ürünler olur. Doshalarının dengesinin bozulması, strese girmelerine neden olur. Ve semptomlar kendini ateş basması, kaşıntı gibi hallerle gösterir. Bu nedenle dengeyi bozmayacak; soğuk ürünler tüketmeleri gerekir.

Kapha Dosha

Toprak ve su elementlerinden oluşan Kapha Dosha, vücuttaki kontrol enerjisi olarak adlandırılır. Cildimizdeki nem, vücudumuzdaki su ve bağışıklık sistemimizin kuvveti bu doshaya bağlıdır. Bağışlayıcılık ve sevgi dolu olma bu dosyanın dengeli olması halinde görülen durumlardır. Sindirim sistemleri, diler doshalara kıyasla daha yavaştır. Kolay kolay acıkmazlar. Ancak dengeyi bozacak yiyecek tüketmeleri, kilo almalarına ve fazla uyumalarına sebep olur. Soğuk ya da buzlu yiyecekler, doshaları için pek uygun değildir. Hafif ve taze yiyecekler, dengelerini korumada son derece büyük bir öneme sahiptir.

Tüm Dosyaları Dengelemek İçin Ne Yapılmalıdır?

• Düzenli ve dengeli beslenmek.

• Nefes egzersizleriyle birlikte meditasyon yapmak.

• Hazır, paket gıdalardan uzak durmak.

• Kafein miktarını azaltmak.

• Sade bir yaşam benimsemek.

Ayurvedik’te Doshalara Göre Beslenme

Ayurvedik öğretisinde besinler, altı farklı grupta incelenir. Bunlar; tatlı, tuzlu, ekşi, yakıcı, acı ve buruk besinlerdir. Kişinin doshasına göre seçilecek besinler, dengeyi sağlamak ve sağlık problemleriyle karşı karşıya gelmemek için son derece önemlidir.

- Vatha’yı Dengeleyen Besinler

Tatlı besin grubu, Vatha doshanın dengesini bulması için gereklidir. Ekşi ve tuzlu gıdalar da sağlıklı yaşamlarını destekler. Susam yağı ve zeytinyağı tüketmeleri, bedeni arındırmak açısından her gün tercih edilebilir. Bunun dışında bakliyat grubu, muz, avakodo, şeftali, brokoli, enginar, kabak gibi besinleri tüketebilirler. Kuru yemişler de iştahlarını düzenlemek için etkilidir.

Pitta’yı Dengeleyen Besinler

Pitta dosha için acı, tatlı ve buruk lezzetler uygundur. Süt ve süt ürünleri dosha dengelerini korumaya yardımcı olur. Sıcağı sevmedikleri için yakıcı besinlerden uzak durmalıdırlar. Vücut ısısını artıracak yağ gruplarını; mısır yağı ya da badem yağı gibi ürünleri tüketmemeliler. Yulaf ve mercimek gibi besinler yanı sıra üzüm, nar, ananas, armut, elma gibi meyveleri tüketebilirler. Yeşil yapraklı sebzeler de dengeleri için önemlidir.

Kapha’yı Dengeleyen Besinler

Ayurvedik beslenmede Kapha dosha için uygun olan lezzet grupları; keskin, acı ve buruk besinlerdir. Süt tüketmeleri, sindirim sistemlerini zorlayabilir. Şeker miktarı az olan bal gibi ürünleri tercih etmelidirler. Yeşil yapraklı sebzeleri beslenme planlarına dahil edip; soğan ve sarımsağı tüketebilirler. Keskin lezzetlere sahip olan baharatları tüketerek dosha dengelerini korumaya devam edebilirler.