Dünya’nın En Büyük Meyvesi: Jack Fruit ve Bilinmeyen Yararları

Jack Fruit Nedir? 

Jack fruit yani Jak mevyesi, son yıllarda yapılan araştırmalar neticesinde popülerliği giderek artan, sağlığa birçok yararı bulunan, tropikal bir meyvedir.

Tropikal bölgelerde yetişen bu egzotik meyve, incir ve dut meyvesini de içeren “Moraceae” bitki ailesinin bir parçasıdır. MS 100 yıllarında yazılan Pliny the Elder‘ın yazılarında meyvenin kökeniyle ilgili olarak “Hindistanlı bilgelerin ve filozofların olağan yaşamlar sürdükleri yerler” şeklinde söz edilmiştir. Dışı dikenli bir görünümde, yeşil veya sarı renkte olabilmektedir. Dünyanın en büyük ağaç meyvesi olan ve bu yönü dolayısı ile dikkat çeken Jak meyvesi 35 kilograma kadar çıkabilme potansiyelindedir. Her mevsim yeşil olan ağaçlar, 25 metreye kadar boylanabilmektedir.  Hindistan’da yetişen 70 kg Jack fruit dünya rekoru kırmış ve kayıt altına alınmıştır.

- Çin’de jakfruit, bo luop mi

- Fransa’da jacquier

- Endonezya’da nanka

- İspanya ve Portekiz’de jaca, yaka

- Filipinler’de lanka

- Hindistan’da chakka, kanthal, kathar, panos

- Brezilya’da jaca, jacca mole, jaca dura

- Vietnam’da mit

- Tayland’da khanun, makami, banum olmak üzere çeşitli ülkelerde yaygın adı da değişmektedir.

Meyve, yapışkan bir süt üretmekte, çekirdekleri ise oldukça fazladır. 500 çekirdeğe kadar ulaşabilmektedir. Çekirdeği, kabuğu ve aslında her yeri değerlendirilir. Meyveyi tadan insanların genel kanısına göre “Elma, ananas, mango, muz gibi meyvelerin bir kombinasyonuna” benzemektedir. Diğer genel çoğunluğa göre ise “Üzüm, muz ve peynirin harmanlanmış hali” gibidir. Kokusu keskin, çürümüş soğana benzeyen, kısacası bozulmuş bir madde gibidir. Önemli bir karbonhidrat ve kalori kaynağıdır. Veganlar bu meyveyi et yerine de yaygın bir şekilde kullanırlar. Çeşitli kültürlerde tatlı ve tuzlu birçok yemekte kullanılmaktadır.

Bir Porsiyon Meyve İçerisindeki (Yaklaşık Bir Fincan Kadar) Besin Maddeleri

- 155 kalori

- 40 gram karbonhidrat

- 3 gram lif

- 3 gram protein

- A Vitamini

- C Vitamini

- Riboflavin

-Magnezyum

- Potasyum

- Bakır

- Manganez

Jak meyvesi, antioksidan ve özellikle protein açısından benzer meyvelere (elma, mango) kıyasla daha zengindir. Bu da onu diğerlerinde farklı kılan özelliklerindendir. Oldukça düşük bir glisemik indekse sahip ve kan şekeri kontrolünü destekleyebilecek bazı lif, protein ve antioksidanlar içerdiğinden yemekten sonra kan şekeri seviyelerinin çok hızlı yükselmesini önlemeye yardımcı olur. Yapılan çalışmalarda, meyveyi tüketen yetişkinlerin kan şekeri düzeylerini önemli ölçüde iyileştirdiği bulunmuştur. Bir başka çalışmada ise yaprak ekstresinin, açlık kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olduğu ve uzun süreli kan şekeri kontrolü sağladığı da bulunmuştur. Bunun, meyvenin içerdiği flavonoid antioksidan sayesinde olduğu düşünülmektedir.

Jackfruit'te En Bol Bulunan Antioksidanlar

C Vitamini: Jackfruit, kalp hastalığı ve kanser gibi kronik hastalıklara yol açabilen iltihaplanmalara karşı yardımcı olabilecek önemli miktarda C vitamini içerir.

Karotenoidler: Yapılan çalışmalardan da bilindiği üzere, karotenoidlerin inflamasyonu azaltmaya yardımcı olup; tip 2 diyabet, kardiyovasküler rahatsızlıklar gibi çeşitli kronik hastalık riskini azalttığı gösterilmiştir. Meyve, içerdiği karotenoidler sayesinde hücreleri, genellikle ‘serbest radikaller’ olarak adlandırılan moleküllerin sebep olduğu hasarlardan, oksidatif stres ve iltihaplanmadan korumada yardımcı olabilmektedir.

Flavononlar: Flavanonlar ise; kan şekeri, kan basıncı ve kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilecek anti-inflamatuar özellikler içerir. Böylelikle “tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riskini azaltmada yardımcıdır” denilebilir.

Bunların yanında, bağışıklık güçlendirici özelliğe sahip olduğu, viral enfeksiyonları azaltmada fayda sağladığı, çeşitli cilt problemlerini önlediği, cilt yaşlanmasını yavaşlattığı bilinmekte; içerdiği potasyum, lif, antioksidan sayesinde, Hindistan ve Sri Lanka’da astım, ishal ve mide ülseri gibi çeşitli durumları tedavi etmek için de kullanılmaktadır.

Sağlık açısından risk oluşturmaması için; Huş ağacı polenine alerjisi olanlar ve kan şekeri düzeylerini önemli ölçüde düşürme potansiyeli nedeniyle, diyabetli bireylerin bu meyveyi dikkatli tüketmesi gerekmektedir.

Egzotik bir meyve olduğu için mevsimi olmadığında marketlerde konserve olarak da bulabilmek mümkündür. Damak tadına göre değişmekle birlikte; olgun meyveler tatlı tarifleri için daha uygunken, daha az olgunlaşmışı tuzlu ve baharatlı tariflerde daha güzel bir tat verir. Ayrıca meyveyi tutarken ve hazırlarken, aşırı derecede yapışkan ve dikenli olması nedeniyle eldiven kullanmak her zaman iyi bir seçenektir.