Hepimiz yaşamımızın belli kısımlarında ufak tefek de olsa yalanlar söyleriz. Ancak çocuklar yalan söylemenin ahlaki açıdan yanlış olduğunu anlamadıkları için yetişkinlerden daha fazla yalan söylerler. Araştırmalar, çocukların iki yaşında bile etkili bir şekilde yalan söyleyebildiğini ve en çok 4 ila 6 yaşlarında yalan söyleyebildiğini gösteriyor. Yaşlandıkça yalan söylemenin yanlış olduğunu anladıklarında yalan söyleme sıklığı azalır ve yalanları yakalandığında genelde bu bir ceza ile sonuçlanır. Fakat çocuğunuz sizin ona verdiğiniz tüm cezalara rağmen yalan söylemeye devam ederse ne yapmalısınız?

6 yaşından 8 yaşına kadar üç yıl boyunca 1.128 kız ve erkek çocuğun yalan söyleme davranışını inceleyen ve daha sonra 10 ve 11 yaşlarında takip edilen bir araştırma, yıkıcı davranışlarda yaşla birlikte bir artış olmadığını, fakat daha sık yalan söyleyen davranış sorunları gösterdiklerini gözlemlediler… Öncelikle çocukların neden yalan söylediğini ve söyleyebilecekleri farklı yalan türlerini anlamak önemlidir. Çocuklar çoğu zaman cezalandırılabilecekleri bir şeyi örtbas etmek için yalan söylerler. Örneğin, aslında beş tane yediklerinde sadece bir şeker yediklerini söyleyebilirler. Ayrıca önemsiz şeyler hakkında da yalan söylerler. Örneğin su dolu bir bardağı yere döktüğünde “Ben yapmadım” diyebilirler. Bir yetişkinin tepkisini test etmek için bile yalan söyleyebilirler. Bazen yapmaları gereken şeyleri örtbas etmek için hikayeler uydururlar ama yapmadılar. Örneğin, "O saati ben almadım, kedi saklamıştır" gibi… 

Tüm bu yalanlar özellikle zararsız ve eğlenceli olarak algılansa da, cesareti kırılmadığı takdirde sorunlu hale gelebilir. Ayrıca çocuğunuzun herhangi bir yalanını yakaladığınızda başka birinin yanında onu rencide etmemeye çalışın, baş başa kaldığınızda çocuğunuza gereken uyarıda bulunun, çocuklar başkalarının yanında rencide olacakları için bir gün bu daha büyük yalanların büyümesine neden olabilir. Bu arada kendi yapabileceklerinize başlamadan uyarmalıyım ki, eğer çocuğunuz yalan söyleyip ve siz ona uyarı yaptığınızda herhangi bir suçluluk ya da üzüntü hissetmiyorsa ya da yalan söylemeye çalma, hile yapma, öfke nöbetleri atma gibi diğer davranışsal problemler eşlik ettiğinde en yakın zamanda bir profesyonelden yarım almayı düşünün… Şimdi çocuğunuz yalan söylediğinizde kendi başınıza neler yapabilirsiniz onlara göz atalım…

Birlikte Oynayın ve Yalanı Uzatın

Bazen yalanla birlikte oynamak sizin için faydalı olabilir. Örneğin bir çocuk, boya kalemlerini köpek aldığı için işini bitirmediğini söylerse, “Köpek bunu neden yapsın?” diye sorun. Çocuk gerçeği itiraf etmek zorunda kalana kadar devam edin. Bu, daha küçük çocuklarla iyi çalışır.

Çocuğunuza Yalan Söylemekten Kaçının

Bazen yetişkinler olarak bir çocuğu teselli etmek veya çatışmadan kaçınmak için beyaz yalanlar kullanabiliriz. Örneğin, bir perinin çocuğun biberonunu alıp ona süt içmesi için bir kupa verdiğini söyleyebilirsiniz. Bunlar zararsız olsa da, çocuklar yavaş yavaş bunun aslında doğru olmadığını anladıklarında yalan söylemenin uygun olduğunu düşünebilirler. Küçük çocuklar beyaz yalan ile gerçek yalan arasındaki farkı anlamazlar.

Çocuğun Yalan Söylemeye Cezbedebileceği Durumlardan Kaçının

Çocuğunuzun yalan söylemeye cezbedebileceğini düşündüğünüz sorular sormaktan kaçının. Örneğin, odayı mahvetmişlerse, onun yapıp yapmadığını sormak yerine, ona bunun bir dağınıklık olduğunu ve temizlenmesi gerektiğini söyleyin.

Çocuk Hatasını Kabul Ettiğinde Sakin Olun

 Eğer çocuk yaptığı bir yanlışı kabul ederse, kızmayın çünkü bu, olumsuz sonuçlardan kaçınmak için dürüst olmak yerine bir dahaki sefere çocuğun yalan söylemesine neden olabilir.

En Önemlisi! Çocuğunuzu Etiketlemeyin

Çocuklar etiketleme konusunda hassastır ve bir çocuğu “yalancı” olarak etiketlerseniz bunun onların ayrılmaz bir parçası olduğunu düşünebilirler ve ne yaparlarsa yapsınlar yalancı olarak anılacaklardır.