Adı iletişim aracı olsa da, aslında pekte öyle sayılmaz. Çünkü iletişim, çift taraflı yapılan bir eylemdir ve mesajı alan kişi geri dönüt verir. Ancak televizyon, internet, bilgisayar, tablet gibi araçlarda karşılıklı bir iletişim yoktur. Tek taraflı izlenir, dinlenir, oynanır ve bırakılır. İzleyen kişi kendi kendine yorumlar yaparsa yapar onun haricinde bir iletişim söz konudur değildir. Bu durum da kişilerin karşılıklı iletişimlerini zayıflatan en önemli durumlardan biridir. Bu durum yetişkinler için bile bu kadar önemliyken, çocuklarda durum ne kadar vahimdir, bir düşünün. Çocuklar elbette bu aletleri kullanacak, bunun önüne geçemeyiz. Doğru kullanımda faydasının olduğu da inkar edilemez. Ancak, sırf çocuk uslu dursun diye saatlerce buna maruz bırakılırsa, işte tehlike burada başlıyor. Şimdi biz, çocuklarımızın televizyon izleme süreleriyle ilgili bilgiler verip, bu süreler ile ilgili nasıl uygulamalar yapabiliriz bunları aktarmaya çalışacağız. Gelişim Dönemlerine Göre Televizyon İzleme Süreleri Çocuklar, gelişim dönemlerine göre televizyon izlemeye her geçen gün daha fazla merak duyarlar. Biz anne babalar bunların ayarlamasını her zaman çok iyi yapmalıyız. Çocuklarımızla birebir ilgilenmemiz gereken dönemlerde onları televizyon karşısına oturtursak gelişimi olumsuz etkilenir. Az da olsa televizyon izlemesi önerilen yaş döneminde de televizyondan tamamen uzak tutmak yine gelişimde bazı sıkıntılar meydana getirebilir. Şimdi bu gelişim dönemlerini ve izleme sürelerini konuşalım. 0 – 3 Yaş Bu yaş grubunda çocuklar, birebir ilgiye ve iletişime ihtiyaç duyarlar. Bu yaş grubundaki çocuklara kişisel eğitimler çok hafif düzeyde olacağı için eğitici videolar veya çizgi filmler izletmek onlara pek fayda sağlamak. Fayda bir yana dursun, renkleri ve sesleriyle çocukların ilgi odağı olan çizgi filmler, çocuğumuzu bu yaşta televizyon bağımlısı yapabilir. Bu yüzden, bu yaş grubunda televizyon izlemek yerine çocuğumuzla birebir ilgilenmek daha doğrudur. Ancak yine de küçük sürelerle izlenmeler yapılabilir. Bu da en az 2 yaşından sonra olmalıdır. Kontrol anne babada olmalıdır ve izlenen şeyin faydaları çocuğa uygun dille anlatılmalıdır. 4 – 7 Yaş Bu yaş grubundaki çocuklar, taklit etmeyi ve bir şeylerin aynısın yapmayı çok severler. Erkekler, babaları ile tıraş olurlar, yüzlerine tıraş köpüğü sürerler. Babaları gibi yürürler, babaları gibi oturur, kalkarlar. Kızlar ise anneleri gibi davranmaya çalışırlar. Bir bebeği varmış gibi oyuncak bebeği ile annesinin ilgilendiği gibi ilgilenir. Yemek yapmaya çalışır, temizlik yapmaya çalışır. Bu yaş döneminde aşırı televizyon izlemek, yapılması istenen bu taklitleri engeller ve gelişimi olumsuz etkiler. Çünkü bu taklitler çocuğun kimlik gelişimi için önemlidir. Televizyon, bu yaş grubunda eğitici çizgi filmler ile hayatımızda olmalıdır ve taklit etme merakları kullanılarak o filmlerde izleyip öğrendiği faydalı bilgileri gerçek hayatta uygulamaları istenerek çizgi filmin faydasını görmeliyiz. Eğitici videolar da olsa, televizyon izleme süresi günde iki defa ve maksimum yarımşar saat olması yeterlidir. 7 – 14 Yaş Bu yaş grubundaki çocuklar, artık çevresinde etkilenmeye başlar. Soyut düşünme yeteneği gelişir ve çocukluktan gençliğe doğru bir adım atar. Bu dönemde aşırı televizyon izleme ve özellikle de yaş grubuna uygun olmayan içerikler izlemek, çocuğun kişilik gelişimini olumsuz etkiler. Bu yaş grubundaki çocuklar, kendilerine model arama eğilimindedirler. Bu yüzden, televizyon, tablet veya internette gördüğü sanal karakterlere bürünüp onlar gibi hareket etmeye çalışırlar. Olumsuz bir karaktere bürünüp çevresinden de ilgi görürse, çocuğun sosyal hayatı olumsuz yönde hızla ilerler. Bu yüzden çok dikkatli olmak zorundayız. Çocuklarda Televizyon İzleme Süreleri Nasıl Sınırlandırılır Çocukları eğer televizyon izleme konusunda serbest bırakırsak önünü alamayız. Bu yüzden sınırlandırma şarttır. Bu sınırları koyarken de onlara patron gibi emir verip, köle gibi sözümüzü dinlemelerini istemeyeceğiz. Tamamen eğitici bir dille ve uymak zorunda olduğu kuralları anlatarak bu sınırları koyacağız. Nasıl mı? *Kumanda, oynamak için bile kesinlikle çocuğa verilmemelidir. Kumanda büyükleri içindir, çocuklar uzak durmalı. *Çocuğunuzun hangi programı, ne kadar süre izleyebileceğini siz belirleyin. Koyduğunuz süre sınırlamasına sadık kalın. ‘bu bitsin öyle kapatalım’ dediğinde taviz verirsek, bu istekler her geçen gün biraz daha artar. *Çocuklar, özellikle 5 yaşından itibaren en fazla 2 saat televizyon izlemelidir. Bu süre değişik zamanlarda yapılarak tamamlanır. Aralıksız 2 saat izlemek 10 saat izlemekle eşdeğer sayılabilir. *Televizyon izlemiyorsak, sırf ses olsun diye açık bırakmayalım. Bu durumda çocuk, onun sürekli açık olması gerektiğini algılar ve kapandığında aşırı tepki gösterebilir. *Yemek yerken kesinlikle televizyon kapalı olsun. *Televizyon izlemek yerine, çocuğunuzu parka götürün ve bunun televizyondan daha faydalı olduğunu anlatın. *Çocuğunuzun ilgisi olduğu programlar hakkında onunla konuşun ve olumsuz yönleri ile ilgili dönütler verin. *Televizyon hayatımızın merkezinde olmasın. Yani salonumuzun en merkezi yerinde olmasın, aşırı gerekli bir eşya muamelesi yapmayın. *Çocuğunuz ders çalışıyor ise ve televizyonun olduğu odada çalışıyorsa, televizyonu kapatın. Başka odada ders çalışıyorsa sesini oldukça kısın. *Çocuğunuzu televizyon izlerken yalnız bırakmayın ve kumanda kontrolünü ona vermeyin. Uygun olmayan programlara denk gelip ilgisini çekebilir ve bu ilgi ona olumsuz bir geri dönüş sağlayabilir. Bu durumları ve süreleri göz önünde bulundurarak çocuğunuzun gelişimi için önemli bir işi başarmış olabilirsiniz. Unutmayın, aşırı televizyon zeka gelişimden tutunda sosyal gelişime kadar tüm gelişim alanlarını etkileyen bir alettir. Doğru kullanımı faydalı, yanlış ve aşırı kullanımı inanılmaz zararlıdır. Anne babalar olarak çok dikkat etmeli ve süreleri ve programları iyi ayarlamalıyız. Çocuğumuzun geleceği için televizyon ve teknoloji sevdamızdan vazgeçmeliyiz.