Şimdi, biz anne babalara bu durumla ilgili birkaç önerimiz olacak
Bu önerileri dikkate alarak ve siz de kendi yetiştirme tarzınıza uygun olarak çocuklarınıza en iyi eğitimi vereceksiniz. Çünkü onu en iyi siz tanıyorsunuz ve o da en çok sizi seviyor.
Öncelikle 2 yaşına kadar çocuğunuza böyle bir eğitim vermenin imkansız olduğunu bilin. Hatta 2 yaşında bile bu eğitimleri onların heveslendiği doğrultuda yapın. Çünkü çocuklar 2 yaşından itibaren meraklı olurlar ve her şeyi kendileri yapabileceklerini sanırlar. Siz, çocuklara bu imkanı verin ve gelişimlerini bu doğrultuda devam ettirin.
Öncelikle çocuğunuza seçme hakkı tanıyın ve bu hayatta önünde tercihler olacağını ve kendisi için en iyi sonuçları doğuracak tercihleri yapmaları gerektiğini onlara hatırlatın. Siz de çocuğa seçimler yapabileceği ortamlar hazırlayın ve ona seçim yapma imkanı sunun. Bu imkanı bulan çocuğun kişilik gelişimi olumlu yönde ilerler. Tercih ettiği seçeneklerin sonuçlarını yaşadıkça da kendilerini daha iyi tanırlar.
Çocuklar sizi model alırlar. Her davranışta olduğu gibi sorumluluk sahibi olurken de çocukların örnek aldığı kişiler anne ve babalarıdır. Biz anne babalar olarak kendi sorumluluklarımızı düzgünce yerine getirirsek çocuklar da bizim davrandığımız şekilde hareket ederler ve kişilik gelişimleri de bu doğrultuda ilerler.
Sorumluluklar iki türlüdür; Bireysel sorumluluklar ve sosyal sorumluluklar. Çocuklara, sadece bireysel sorumluluklarını yerine getirmeyi değil, çevresine karşı olan sorumlulukları da yerine getirmesi gerektiğini aşılamamız lazım. Örneğin bir çocuk akşam bir saatten sonra evin içinde bağırmamalı ve neden bağırmaması gerektiğini, komşuların bundan rahatsız olabileceğini, eğer varsa kardeşlerinin bundan rahatsız olabileceğini anlatarak bu durumu çocuğa öğretmeliyiz. Ama bunun da yolu ebeveynden geçiyor. Eğer anne baba kafasına göre, istediği saatlerde bağırıyor ise çocuğa bunun yanlış bir şey olduğunu anlatmak imkansız olacaktır.
Yaşlara Göre Hangi Sorumluluklar Kazandırılabilir
2 – 3 yaş
Bu yaş grubundaki çocuklar oldukça meraklıdır. Sürekli yeni kazanımlar içinde olurlar ve bu kazandıkları bilgileri sürekli uygulamaya çalışırlar. Kanepeye tırmanmayı öğrenmiştir, sürekli tırmanır ve bunu sürekli size göstermeye çalışır ve sizden bir taktir bekler. Sizin onu taktir etmeniz, alkışlamanız ona güç verir ve kişilik gelişimini olumlu etkiler. Bu örneğimizin yanı sıra, yemek yerken artık çatal kaşık kullanmaya başlamıştır ve dökerek te olsa kullanır o çatal kaşığı. Bırakalım kullansınlar, yemek yeme sorumluluğunu kazansınlar, kendi işlerini kendileri yapma sorumluluğunu kazansınlar. Bu ve bunun gibi bir sürü örnek verilebilir. Biz ana fikri kavrayabildiysek olay tamamdır.
3 – 4 yaş
Bu yaşta çocuklar, en hareketli ve enerjik zamanlarını geçirirler. Siz ne kadar sınır koysanız da onlar bu sınırları aşmayı denerler. Çünkü o sınırın dışına çıkınca neler olacağını merak ederler. Bu durumda, hem çocuğun enerjisini doğru kullanmasını sağlamalıyız, hem merakını gidermeliyiz, hem de sınırlar koyup yasaklara uyma sorumluluğunu kazandırmalıyız. Ancak bu yasaklarda biraz esnek davranmalıyız, katı bir şekilde uygulanan kurallar her zaman ters teper. Çünkü onlar daha çocuk ve oldukça meraklılar.
4 – 5 yaş
Sorumluluk kavramı bu yaştan itibaren yavaş yavaş oturmaya başlar. Çünkü bilişsel, fiziksel ve sosyal beceriler kazanmaya başlayan başlar artık bilinçli bir varlıktır ve konulan sınırları daha iyi kavrar ve sorumluluklarını daha iyi algılar. Bu yaş grubunda çocuklar bir iş yapmaya bayılırlar ve bu yaptıkları işleri anne babalarına göstermekten çok zevk alırlar. Biz aldıkları bu zevkten faydalanmalıyız ve yaptıkları bu işleri kendi sorumluluklarına doğru evriltmeliyiz. Mesela tabağını mutfağa götürmek gibi veya kıyafetlerini ortadan kaldırmak gibi. Bu tür sorumlulukları bu yaş grubunda rahat rahat uygulayabiliriz.
6 yaş
Bu yaş grubunda artık daha bilinçli bir şekilde sorumluluklar yerine getirilmeye başlanır. Tabi bu sorumluluklar küçük sorumluluklardır. Tek başına giyinip soyunması gibi, tek başına yemek yemesi gibi, oyuncaklarını toplamak gibi basit sorumluluklardır. Bunların yanı sıra küçük ev işlerine yardımcı olabilir ve el yüz temizliğine kendisi dikkat edebilir.
7 yaş
Yukarıdaki işleri yapmaya başlayan çocuk, 7 yaştan itibaren başladığı bir işi yarım bırakmaması gerektiğini öğrenir, eğer bir evcil hayvan varsa onun bakımına ve ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olabilir, dişlerini fırçalamayı öğrenir.
8 yaş
Diş fırçalamayı öğrenen ve hatırlatıldığı zaman uygulayan çocuk, bu yaştan itibaren bunu kendisi hatırlayabilir. Okul eşyalarına sahip çıkmayı öğrenir ve çantasını kendi hazırlayabilir. Okulda size iletilmesi istenen bir duyuruyu size getirebilir ve ödevlerini yapması gerektiğini siz uyarmadan bilir.
9 – 11 yaş
Yukarıdaki sorumluluklara ek olarak çocuk, ilgilendiği konuları kendisi belirleyebilir. Bu bir spor veya sanat olabilir. Zamanını verimli kullanmayı öğrenir. İlgilendiği bir alan var ise onu yapmak için ödevlerinin zamanını iyi ayarlayabilir ve bunun gibi zaman ayarlaması gerektiği konularda artık bilinçlidir. Yakın mesafedeki markete, fırına kendi başına gidip gelebilir ve alışveriş yapabilir. Arkadaşları ile iyi ilişkiler kurma becerisini kazanmıştır. bu yaştaki çocuklara aşılamamız gereken sorumlulukları bu doğrultuda uygulayabilir.
