Türkiye’de en çok gıda tağşişi yapılan ürünler genellikle temel gıda maddeleridir. Bu ürünlerin başında süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, bal, zeytinyağı, baharatlar ve içecekler gelir. Gıda tağşişi, ürünlerin besin değerlerini düşürmek, maliyeti azaltmak ya da haksız kazanç elde etmek için yapılan aldatıcı işlemleri kapsar. Örneğin, süte su katılması, zeytinyağının içine daha ucuz bitkisel yağlar eklenmesi, baharatlara boyar maddeler ya da kimyasal katkılar karıştırılması bu tür sahtekarlıklara örnektir.

En Çok Tağşiş Yapılan Ürünler

1. Süt ve Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir gibi ürünlerde su katılması ya da süt yağının bitkisel yağlarla değiştirilmesi oldukça yaygındır. Böylece üretici maliyeti düşürür, ama besleyici değer kaybolur.

2. Et ve Et Ürünleri: Et ürünlerine daha ucuz et ya da sakatat eklenmesi sık karşılaşılan bir durumdur. Örneğin, dana etine tavuk ya da domuz eti katılması, kıymanın içine soya veya nişasta eklenmesi yaygındır.

3. Zeytinyağı: Zeytinyağının içine ayçiçek yağı ya da mısır yağı gibi daha düşük maliyetli yağlar katılması en yaygın hilelerden biridir.

4. Bal: Bal, sıklıkla glikoz şurubu gibi maddelerle karıştırılarak satılır. Bu da balın doğal yapısını ve sağlık açısından değerini düşürür.

5. Baharatlar: Özellikle pul biber gibi toz baharatlara kimyasal boyalar eklenmesi, renk ve tat vermesi için katkı maddeleri kullanılması yaygındır.

6. İçecekler: Meyve suları, kolalı içecekler gibi ürünlerde de tağşiş yaygındır. Bu ürünler, yapay tatlandırıcılar ya da renklendiricilerle dolu olabilir.

Gıda Tağşişi Nasıl Yapılıyor?

Gıda tağşişi genellikle maliyet düşürme amacıyla yapılır. Ürünlerin içine daha ucuz veya kalitesiz maddeler katılarak haksız kazanç elde edilir. Örneğin:

• Süte Su Katma: Süt miktarını artırmak için su katılır, ama bu durum sütün besin değerini ve kalitesini düşürür.
• Et Ürünlerinde Karışımlar: Dana etine tavuk, sakatat ya da soya eklenerek maliyet düşürülür.
• Yağlarda Hile: Saf zeytinyağı yerine, ayçiçek yağı veya kanola yağı karıştırılır.
• Baharatlarda Boya Kullanımı: Baharatların rengini güçlendirmek veya taklit etmek için kimyasal boyalar kullanılır.

Tüketici Olarak Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Gıda tağşişi hem sağlığı tehdit eder hem de tüketiciyi maddi olarak zarara uğratır. Bu yüzden dikkatli olmak gerekir. İşte dikkat edilecek noktalar:

1. Etiket Okuma Alışkanlığı Edinin: Ürünlerin etiketlerinde yer alan içerik listesine dikkat edin. Eğer ürün aşırı uzun bir içerik listesine sahipse ya da doğal olmayan katkılar içeriyorsa, bu ürünlerden kaçınmakta fayda var.

2. Fiyat/Kalite Dengesine Bakın: Piyasa fiyatının çok altında satılan ürünlerden şüphelenmekte fayda var. Özellikle zeytinyağı, bal gibi ürünlerde aşırı düşük fiyatlar, ürünün saflığından ödün verildiğini gösterebilir.

3. Ambalaj ve Görüntü: Ambalajı açık olan veya görüntüsü bozulmuş ürünler genellikle tağşiş riski taşır. Güvenilir markalar tercih edin.

4. Resmi Duyuruları Takip Edin: Tarım ve Orman Bakanlığı periyodik olarak tağşiş yapan firmaları ifşa ediyor. Bu listeleri takip ederek, hileli ürünlerden uzak durabilirsiniz.

5. Güvendiğiniz Satıcılardan Alışveriş Yapın: Özellikle bal, zeytinyağı gibi ürünlerde güvenilir üreticiler ve sertifikalı markalar tercih edilmeli.

Bilinçli Bir Tüketici Olmanın Önemi

Gıda tağşişi yalnızca bir maddi kayıp değil, sağlığımızı da ciddi şekilde tehdit eden bir durumdur. Bilinçli bir tüketici olarak ürün etiketlerini incelemek, hileli ürünlerden uzak durmak ve güvenilir markaları tercih etmek bu konuda atılacak ilk adımlar arasında. Ayrıca, Tarım Bakanlığı'nın açıkladığı listeleri düzenli takip ederek hileli ürünleri ve üreticileri öğrenmek, alışveriş alışkanlıklarımızı buna göre şekillendirmek de önemli bir adım olacaktır.

Sonuç olarak, gıdalarda tağşiş yapılan ürünlerin farkında olmak ve bu konuda bilinçli davranmak, hem kendi sağlığımızı korumak hem de haksız kazancın önüne geçmek için büyük önem taşır.

Yazar: Mehmet Canlar