Açıkçası umami ile bende yeni tanıştım sayılır, temel tatlarımızı araştırırken umami ile karşılaştım, oldukça ilginç bilgilere sahip oldum, öğrendiğim bu ilginç bilgileri de sizlere aktarmayı boynumun borcu bildim?.Bizlerin anatomisine doğal olarak kodlanmış 4 temel tat olduğundan bahsedildi. Tatları, küçük yaşlardan itibaren acı, ekşi, tatlı ve tuzlu diyerek sıraladık durduk... Ama meğerse arada kaçırdığımız bir tat varmış. Keşifler ve yeni denemeler sırasında beşinci tat ortaya çıkıyor, kendisi en bilinmeyen duyuları uyaran, yediğimiz lezzetleri kat ve kat güzel kılan beşinci tat umami...  Beşinci tat olan umami tat,aslında Japoncada umami "hoşa giden tat" manasına geliyor. Umami aslında aminoasitin bir ürünüdür.Glutamat birçok sebze ve meyvenin içersinde bulunan aminoasit umamiyi oluşturuyor. Peki umami tatlar nasıl ortaya çıkıyor?Glumat maddesini bulundura besinler ısıya maruz kaldıığında l glutamat diğer adıyla glutamik asit ortaya çıkıyor. Bu da yediğimiz yemeklerin daha lezzetleri olmasını sağlıyor. 

Umaminin keşfi de şu şekilde ortaya çıkıyor; Bilim insanları uzun yıllar boyunca umaminin gerçek bir tat olup olmadığını araştırdı. 1985 yılında Hawaii'de ilk defa Umami Uluslararası Sempozyumu düzenlendi. Umami, ilk kez resmi olarak nükleotid ve glutamat tadını açıklamak için kullanılmıştır. Umaminin bir çevirisi olmasa da, ağzı sulandıran, uzun süre ağızda kalan ve dilin üzerini kaplayan his olarak bilinmektedir. Umami ilk kez Tokyo İmparatorluk Üniversitesi'nde 1908 yılında Profesör Kikunae Ikeda tarafından keşfedilmiştir.

Umami Nasıl Bir Tat? 

• Dil yüzeyinde 3 adet dil kabarcığı bulunur ve bu kabarcıklar, insanların tat almasına olanak sağlıyor.
• Bu cisimler yenilen yiyeceklere ve içeceklere göre, beyne tatlı, tuzlu, acı, ekşi ve umamiyi iletiyor.
• Umami tadının ayırt edilmesini sağlayan farklı tat sinirleri mevcut olduğu için, umami de tat olarak kabul edilmektedir.

• Dil üzerinde tüylü gibi his bırakan ve ağızda kalan umami, hoş bir tat olarak da bilinir.
• Umami tadı balık, bazı kabuklu deniz ürünleri, bazı etler, süt, domates ve kimi sebzeler gibi  doğal olarak glutamat bakımından zengin gıdalarda bulunmaktadır.
• Bunun yanı sıra farklı gıdalar umaminin tadında  kimi bileşikler birbiriyle etkileşime girerek, ağızda çok daha yoğun ve kalıcı bir lezzet bırakır.
• Bu lezzet birleşimleri, dünya mutfaklarındaki malzeme eşleşmelerinin mantığına dair de ipucu verir.
• Umaminin tadını anlatmak biraz zordur. Doğru aromaların bir araya gelmesiyle oluşan umami tatların bir kendi başına tadı yoktur. Hoşumuza giden tanımlayamadığınız tatlar umami tatlardır. 

• Örneğin, Türk mutfağında bazı kebaplar hazırlanırken etlerin soğan, domates ve havuç gibi çeşitli sebzeler ile pişirilmesi, İtalyanların mantarlı domates sosuna parmesan peyniri eklemesi, Japonların kombu deniz yosunu ve kuru palamut balığı parçalarıyla dashi yapması bu duruma örnek olarak verilebilir.
• Umami işte bu yüzden diğer tatlardan ayrılıyor, illa bir tanımlama yapılacak olursa;  ağızda kalan, boğazda bile hafif bir tat bırakan bir lezzete sahip.
• Ağızda hafif sulanmaya neden oluyor, dilin üzerinde hafif tüylü bir tat bıraktığı için de boğazı uyarıyor.

Umami Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Aslında günlük hayatta yediğimiz içtiğimiz birçok şeyin içerisinde umami bulunuyor.

• Umami tatlardan bahsederken hem ağızda, hem de boğazda hafif bir tat bırakan yeşil çaydan bahsedebiliriz.Yeşil çay umami tadı veren besinlerin başında geliyor.
• Soya sosu ve kurutulmuş domates de umami tadı veren besinler arasında.
• Özellikle günlük hayatta sık sık tüketilen balık, kabuklu deniz ürünleri, mayalandırılmış gıdalar, patates, kuşkonmaz, terbiyeli et, ançüez, deniz börülcesi, deniz yosunu, parmesan peyniri ve yıllandırılmış ürünler umami lezzetlere sahip.

• Listedeki diğer yiyecekler de Ançüez, shiitake mantarı, kiraz, istiridye, karides, dana eti, tuna balığı, listedeki diğer yiyecekler.
• İlk kez umami tadı ile karşılaştığımız besin ise anne sütüdür.
• Ne acı, ne tatlı, ne tuzlu, ne de ekşi olmayan fakat  hoşunuza giden tatların artık umami tada sahp besinler olduğunu biliyorsunuz.