Çocukların hayal dünyalarına hepimiz hayranız, onların bambaşka dünyaları var çünkü, bu yüzden çocuklarla oyun oynamak, sosyal aktiviteler yapmak her zaman beni mutlu etmiştir, içimdeki çocuğu bu şekilde yaşatıyorum. Hele çocuğunuzla birlikte uzayın derinliklerinden, balta girmemiş ormanlara, canlıların hayran olunası yaşamlarına, bambaşka diyarlara götüren belgeseller, yeni şeyler öğrenmenin en güzel yollarından biri diye düşünüyorum. Aranızda belgesel izlemeyi sevmeyen varsa eğer bir de çocuğunuzla birlikte izlemeyi ya da çocuğunuz yoksa bile vahşi doğayı, dünya üzerindeki farklı kültürleri ve yaşamları, güncel sorunları belgeseller aracılığıyla tanımak, hayatı anlamlandırabilirsiniz ?. Belli bir yaşın üzerindeki çocuklarla birlikte izlenecek belgeseller, çocuğunuzun olaylara derin hayal dünyalarıyla, bitmek bilmeyen keşfetmek aşkıyla izlediğinizde siz de çok farklı bir deneyim kazanacaksınız bundan eminim... Şimdi sizleri farklı ilgi alanlarına hitap eden çocuğunuzla birlikte izleyeceğiniz öğretici, maceracı bir o kadar da başarılı belgeselleri sizler için hemen aşağıda listeliyorum.

LIFE - 2009 +6 YAŞ

Life, BBC tarafından hazırlanan ve Oprah Winfrey ve David Attenborough’nun anlatımıyla renklenen 10 bölümlük bir belgesel dizisi. Tuncel Kurtiz’in muhteşem sesiyle Türkçe dublajı da yapılan belgesel, yüksek çözünürlüklü görüntüleri ve muazzam sinematografisi ile defalarca izlenesi bir yapım, şahsen çocuk olmama rağmen ben çok sevdim?. Bitkilerden böceklere, vahşi hayvanlara sualtı dünyasına doğanın bütün güzelliklerini çocuklarınıza tanıtmak için harika bir seçim olacak. Yalnız bazı bölümlerde avlanan veya çiftleşen hayvanlar gibi çocuklar açısından hassas sayılabilecek öğeler var. Çocuklarınızla “bazı” konularda konuşmaya hazırsanız izlenecekler listenize ekleyebilirsiniz. Life’ı Netflix üzerinden izleyebilirsiniz.

A Life On Our Planet-2020 +10

Bugün 93 yaşında, dünyanın en iyi belgesel yapımcılarından biri olan David Attenborogh’un hayatı gezegeni dolaşmak, insanlara tabiat ananın ve doğal yaşamın güzelliklerini sunmakla geçti. Bu kulvarın en iyi film ve dizilerine imza attı ünlü İngiliz yapımcı. Dev bir belgesel dizisi olan “Planet Earth”, dünyanın pek çok ülkesinde baş tacı edilmiş, ülkemizde de zevkle izlenmiş olağanüstü güzellikte bir başyapıttır. Bu belgesel film çocuklarımıza aslında kendi geleceklerini çok ilgilendiren önemli bilgiler vermekte. İklim değişikliğinin yaptıklarını, doğaya karşı işlenen suçlar, insanoğlunun bitmek bilmeyen av ve tüketim merakını, hayvanların hayatına saygısızca yapılan müdahaleleri 1950’lerden itibaren son derece akıcı, etkileyici bir şekilde anlatıyor. Çocuklar sadece dünyanın geleceği için değil kendi hayatları için de daha bilinçli bir yaşam kurmak zorundalar. Film bunu son derece etkileyici bir biçimde anlatıyor. Netflix’in Türkçe dublajla da desteklediği filme +13 verilmiş ancak 10 yaşlarındaki çocuklarla birlikte izlenebilecek bir belgesel olduğunu da söyleyebilirim.

COSMOS: A SPACETIME ODYSSEY - 2014 - +10 YAŞ

Çocuğunuzla birlikte bir uzay serüvenine çıkmaya hazır mısınız? Cosmos: A Spacetime Odyssey, Neil deGrasse Tyson sunumuyla kült belgeseller arasında yerini aldı. Müthiş görsel efektler ve harika müziklerle renklenen 13 bölümlük belgesel, bilimsel verilerle evrenin oluşumunun, tarihini ve bizim evren içindeki yerimizi anlatıyor. Açıkçası ne zaman denk gelsem kalp ritmim değişiyor. Dördüncü bölümde dördüncü bölümde "bir çocuğa kitap verirseniz dünyayı değiştirirsiniz. bir şekilde, evreni bile." diye bir cümle geçti, belki her kitap verdiğiniz çocuk evreni keşfe çıkmayacak, hatta çoğunluğu kitabın yüzünü bile açmayacak, ama verdiğiniz kitap birisi için öylesine derinden etki yapar ki; geleceğin edebiyatçısı olabilir, belki kimyageri, matematikçisi, belki de devlet adamı, bir şirketin ceo'su. hatta yaşamdan sınırsız bir haz duyan çiftçisi bile olabilir. Bu yüzden çocuklara/çocuğunuza doğum günlerinde kitaplar hediye edin kim bilir, yaşadığımız ülkeyi değiştirecek kişi siz olursunuz, belki de dünyayı... Anlaşılması hayli zor konuları yer alan bu belgesel  Tyson’ın anlatımıyla daha kolay anlaşılır hale geliyor. Özellikle uzaya ilgi duyan, nispeten büyük çocuklar için kaçmaz bir yapım. Cosmos’un tüm bölümlerini Netflix üzerinden izlemek mümkün.

MARCH OF PENGUINS - 2005 - +6 YAŞ

Morgan Freeman’a hayran olmayanımız yoktur başarılı aktörlüğü dışında bu belgeselde de Morgan Freeman’ın etkileyici anlatımıyla akıllara kazınan March of Penguins, imparator penguenlerinin binlerce yıldır süren yolculuklarını anlatıyor. Binlerce penguen, okyanustaki evlerini terk ederek Antarktika’nın iç kısımlarındaki tundraya yani yavrulama alanlarına göç ediyor. Soylarının devamı için şiddetli tipileri, donmuş karaları aşmaya çalışan penguenlerin hikayesi heyecan dolu bir yolculuğa çocuğunuzla birlikte çıkacaksınız. Bu zorlu yolda bazı penguenler donarak ölüyor, bazıları yırtıcılara yem oluyor. March of the Pinguins’i yine Netflix üzerinden izleyebilirsiniz.

BORN TO BE WILD - 2011 - +5 YAŞ

Yine Morgan Freeman’ın sesinden iç ısıtan, yer yer de yürek burkan bir hikaye… 40 dakikalık bu kısa belgesel çocuklara hayvan sevgisi ve empati duygusunu aşılamak için ideal. Borneo ve Kenya’da öksüz orangutanları ve filleri kurtarıp büyüten insanları anlatan belgesel, nesilleri tehlikede olan hayvanlara da dikkat çekiyor. İçeriğinde herhangi bir şiddet, ölüm görüntüsü olmaması belgeseli küçük çocuklarınız ile birlikte izleyebilirsiniz.

WINGS OF LIFE - 2013 - +6 YAŞ

Wings of Life, çiçeklerin ve onların döllenmesini sağlayan arı, kuş, yarasa ve kelebeklerin hikayesini etkili ve büyülü bir şekilde anlatıyor. Bu canlıların bazen spesifik bir çiçek türünü döllemek için inanılmaz mesafeleri aşmasına tanık olacaksınız. Yaşam döngüsünün hassasiyetini ve tüm canlıların önemli olduğunu çocuklara anlatabilmek için en ideal belgesellerden biri. Belgeselin anlatıcısının Meryl Streep olması da artı puan. Wings of Life’ı Netflix’ten izleyebilirsiniz.

KEDİ - 2017 - +8 YAŞ

En sevdiğim belgesellerden birisi, hem Türk yapımı bir belgesel olduğu için hem de  İstanbul’u en köklü sahiplerinin birinin, yani kedilerin gözünden gösteren bir belgesel olduğu için. Yönetmenliğini Ceyda Torun’un yaptığı Kedi belgeseli aynı zamanda ABD'de Seattle Uluslararası Film Festivali, Avustralya'da Melbourne Uluslararası Film Festivali ve Kanada'da Vancouver Uluslararası Film Festivali'nde gösterimi gerçekleşti. 10 Şubat 2017 tarihinde ABD'de sinema salonlarında gösterime girdi. Yedi sokak kedisinin peşine takılarak şehrin sokaklarını, tanıdık noktalarını bu belgeselde turlayacaksınız. Çocuklar açısından herhangi bir hassas görsel öğe yer almasa da, diyaloglarda kedilerin araba kazası ya da kanser yüzünden öldüğünden bahsediliyor. Çocukların hayvan sevgisine katkıda bulunan belgesel, sizin de İstanbul’a ve kedilere tekrar aşık olmanıza vesile olacak ?.

MY OCTOPUS TEACHER - 2020- +8 YAŞ

Empati, yaşam döngüsü ve iletişim kurmak üzerine harika bir belgesel. Yönetmenliğini  Pippa Ehrlich ve James Reed'in yaptığı bu belgeselde aynı zamanda Craig Foster oyunculuğunu üstlenmiş durumda. Belgesel yönetmeniyle birlikte nefis görüntüler eşliğinde ahtapotu ve dünyasını keşfetmeye başlayacaksınız. Bu belgeselin bu kadar samimi olmasının sebebi yönetmenin de bizimle beraber ilerliyor olması. Yani bu zeki ahtapotu onunla birlikte tanıyor onun kendisini nasıl hayatta tuttuğuna yönetmenle birlikte şahit oluyoruz. Bu harika belgesel, ahtapotlar üzerine ilginç bilgiler vermekle kalmıyor, kısa sürede duygusal olarak bağlandığımız bu sevimli ahtapot tıpkı yönetmen Foster’a da olduğu gibi; hayatta kalmak, mücadele etmek, başkalarına karşı duyarlı olmak gibi konularda bize de ilham kaynaklığı yapıyor. Netflix +7  vermiş ama çocuğunuza ahtapotu öyle sevdirecek ki, finali çocuğunuzda duygusal olarak üzeceğinden dolayı 8-9 yaşları daha iyi olabilir diye düşünüyorum