Kanyon uzun zaman zarfında hava, rüzgar, yağmur ve nehir yatakları gibi faktörlerin, kaya ve toprağı erozyona uğratarak oluşturduğu derin çukur ve vadilerdir. Dünyada bilinen en büyük kanyon Amerika kıtasındaki Grand Canyon’dur. Türkiye’de bulunan kanyonlar ise iklim ve hava şartlarının değişkenliği sebebiyle küçük büyük onlarca kanyon yarıklarından oluşmaktadır. Antalya, Muğla, Erzurum, Kastamonu şehirlerimizde bilinen ünlü kanyonlarımız bulunmaktadır.
Extrem sporlardan biri olan kanyoning (canyoning) ise bu doğal oluşumlardan geçerek büyüklü küçüklü doğal parkur alanlarında bazen ip yardımıyla bazen trek ayakkabılarıyla bir uçtan bir uca geçilmesidir. Adrenalin derecesi yüksek olan bu aktiviteyi gerçekleştirmek için dikkat edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. “Hem Doğa İle İç İçe Hem De Adrenalin Dolu: Canyoning” başlıklı yazımızda canyoning sporunu ele aldık.
Canyoning Nedir?
Ülkemizde Canyoning-Kanyoning olarak bilinen bu extrem spor, ABD’de Canyoneering olarak adlandırılmaktadır. Özel teknikler ve ekipmanlar kullanılarak gerçekleştirilen bu spor; zorlu yüzme, atlama, tırmanma, yürüyüş gibi birçok spor dalının bir arada olduğu, kişinin beceri ve deneyimlerine bağlı olarak yapılan kanyon geçiş faaliyetidir.
Canyoning, bireysel olarak da yapılabilmesine rağmen doğal zorluklar ve tehlikeler sebebi ile ekip olarak yapılması önerilmektedir. Genellikle yerleşim yerlerinden oldukça uzak, zor ve engebeli ortamlarda yapılması gibi sebeplerden dolayı; yol ve yön bulma yetisinin yanı sıra zor koşullarda hayatta kalabilme becerileri, güçlü psikolojik yeterlilik ve hazırlık gerekmektedir. Çeşitli zorluk seviyelerine sahip olan parkurlarda yapılan canyoning, hem amatörler hem de profesyoneller tarafından yapılabilir.
Canyoning Nasıl Yapılır?
Canyoning sporunda seçilecek parkur; kişi ya da ekibin bilgi, tecrübe, fiziksel durumlarına göre doğru bir şekilde tercih edilmelidir. Örneğin akıntılı bir suda hiç yüzmemiş birinin doğrudan yüksek beli bir suya girmesini ya da yaşı büyük kişi ve fiziksel gücü daha az kişilerin aşırı engebeli ve tırmanış yapılaması gereken bir parkurda yürüyüş ve tırmanış yapması risk oluşturacaktır.
Birçok kanyonda; yüksek debili su akışı ve şelalelerin oluşturduğu derin çukur ve oyuklar, yüksek ve sarp kayalar, dar boğazlar ve keskin kayalar bulunur. Kısa canyoning parkurları en az 2-3 saat sürerken, uzun ve zorlu parkurlar için kamplı kanyon geçişleri yapılabilir.
Canyoning İçin Gerekli Ekipmanlar Nelerdir?
Canyoning, kanyonların engebe ve kayalık yapısına göre sporcular için zaman zaman riskli olabilir. Tırmanışlar sırasında düşmeler ya da taşların yerinden oynamasından kaynaklanan yaralanmalar yaşanabilir. Bu sebeple önlemlerin alınması ve dikkat edilmesi kadar gerekli olabilecek ya da canyoninig deneyimini kolaylaştıracak ekipmanların bulundurulması önemlidir.
Kask
Özellikle kanyon içindeki daralan geçitlerden geçerken olası risklere karşı korunmak için kafa fenerine sahip kasklar kullanılması gereklidir. İniş esnasında ya da tırmanışlarda sporcuların kafalarına alacakları darbeleri önleyici dayanıklılıkta olan kaskların tercih edilmesi gerekmektedir.
Wetsuit
Neopren dalış elbiseleri ile gerçekleştirilen canyoning özellikle yüzme esnasında sporcuların üşümesinin önüne geçer. Wetsuit içine pek çok sporcu termal kıyafetler giyerek kendilerine ekstra koruma sağlar. Bunun yanı sıra, pamuklu-termal bir kıyafet yerine mayo ya da bikini de wetsuitlerin içerisine giymek için tercih edilebilir.
Emniyet Halatı ve Kurtarma İpi
Kaya tırmanışlarında ve inişlerde statik ve esnek yapılı olmayan ip ve halatlar tercih edilir. Esneyen ve gevşeyen ipler sporcuların güvenliğini tehlikeye atar. Temel halatların yanı sıra ortalama olarak 5 metre olan yardımcı ipler de, sporcuların yanında taşıması gereken ekipmanlar önemli ekipmanlar arasında yer almaktadır.
Canyoning Ne Zaman Yapılır?
Canyoning ne zaman yapılır sorusu, spor deneyiminde risk ve tehlikeleri aza indirgemek için cevabı önemli olan bir sorudur. Yağışlardan kaynaklı olarak bahar ve kış aylarında canyoning yapmak oldukça risklidir. Kanyonların içinde bulunan sular eriyen kar ve yağmurun etkisiyle yükselerek geçişleri kapatır. Bu nedenle canyoning sporunun yaz aylarında yapılması önerilir.
