Dilimizde “aşırı düşünme” veya “fazla düşünme” olarak bilinen overthinking, aslında hepimizin belli bir dönem yaşıyoruz bu durumu. Mesela kendinizle baş başa kaldığınız zaman dibine vurursunuz aşırı düşünmenin,  yalnızlık bunun en büyük müttefiğidir, evde durdukça aşırı düşünmek duvarları harekete geçirir, 10 metrekarelik oda 1 metrekare olur, dışarı çıkıp daha çok ses içinde yalnız kalmayı tercih edersiniz. Hayatımız ihtimaller üzerine kuruludu, insanlar olarak yaşadığımız olayları, sonraki adımlarımızı analiz etmek doğamızda vardır. Fakat ihtimaller her an değişmektedir, eğer bu ihtimaller üzerine çok fazla düşünürsek o ihtimalin hiç ulaşmayacağı sonuçları kafamızda canlandırabiliriz. Bu düşünceler dallanıp budaklanır, basit bir rüzgarı kafamızın içinde kasırgaya çevirir ve kendimizi boşu boşuna huzursuz ederiz. Özellikle insani ilişkilerde bu konuya dikkat etmemiz gerekmektedir, bir konu üzerine her insanın vereceği farklı bir tepki vardır. Kişi derinlemesine düşünmeli ama aşırıya kaçıp bu düşüncelerin hayatını kötü yönde etkilemesine izin vermemelidir.

Nitekim overthinking'e aşırı düşünme hastalığı diyebilirim, her şeyi en ince ayrıntısına kadar hesap yapma, tüm ihtimalleri ve sonuçları hesaplama, saatlerce olmayacak şeylerin planını/programını yapma, hiçbir sorun yokken sorun yaratma, belirtiler arasındadır. Bundan muzdarip insanların tek çözümü tutkulu bir şekilde birine/bir şeye bağlanmak. Bu aşk olur, hobi olur, iş olur ama kesinlikle kalbinizi beyninizin önüne geçirecek şekilde heyecanlanmalısınız. Aksi durumda mevcutta yapmanız gerekenler bile size ızdırap olacak, rahatlıkla çözülebilecek sorunlar bile ayağınıza dolanacaktır (deneyimledim biliyorum.

Overthinking belirtileri nelerdir?

Yukarıda biraz bahsetmiştim Overthinking’in en net belirtisi anlamında olduğu gibi fazla düşünmektir. Negatif hisler yaratan şeyleri gereğinden fazla düşünme, yani ruminasyon yapmak overthinking sorununun en yaygın belirtisidir. Diğer belirtilen ise şöyle:

• Sürekli geçmişte yaşadığınız şeyleri düşünme
• Yaşadığınız utanç verici anları aklınızda tekrar tekrar canlandırma
• Gelecekte yaşayacağınızı düşündüğünüz şeyleri sürekli kafanızda kurgulama
• Yeni veya önemli bir karar vermeniz gereken zamanlarda kendinizi zorda ve yalnız hissetme
• Çok düşünmekten uykusuz kalma ve iştahsızlık

Overthinking sorunu ile nasıl mücadele edilir?

Farkındalık, değişimin başlangıcıdır

Aşırı düşünme alışkanlığınızı ele almaya veya onunla başa çıkmaya başlamadan önce, bu sorunun ne zaman başladığını fark etmeyi öğrenmeniz gerekir. Kendinizden şüphe duyduğunuzda veya stresli ve endişeli hissettiğinizde, geri çekilin ve duruma nasıl tepki verdiğinize bakın. Bu farkındalık anı, yapmak istediğiniz değişimin tohumudur.

Mutlu olduğunuz şeyler yapın

Overthinking sorunu ile baş etmenin en doğru yolu, sizi düşünmekten uzaklaştıran mutlu edecek şeyler yapmaktır. Bu aktiviteler herkes için farklıdır. Mesela bazı insanlar spor yaparken, diğerleri ise resim yaparken mutlu olur. Dikkatinizi dağıtan ve sizi mutlu eden şeyleri bulun ve onlara sımsıkı tutunun.

Derin bir nefes alın

“Derin bir nefes al kendine gelirsin” cümlesini milyonlarca kez duymuşsunuzdur. Bunun nedeni gerçekten işe yarıyor olmasıdır. Derin bir nefes almanın çözüm olmayacağını düşünüyor olabilirsiniz. Fakat unutmayın, denemekten zarar gelmez.

• Boynunuzu ve omuzlarınızı gevşetmek için rahat bir yere oturun.
• Bir elinizi kalbinizin, diğer elinizi karnınızın üzerine koyun.
• Nefes alırken göğsünüzün ve midenizin nasıl hareket ettiğine dikkat ederek burnunuzdan nefes alıp verin.

Bu egzersizi günde 3 kez en az 5 dakika sürecek bir şekilde düşüncelerinizin en yoğun olduğu zamanlarda yapın.

 Meditasyon yapın

Düzenli bir şekilde meditasyon yapmak, dikkatinizi içe doğru çevirerek zihninizi gergin düşüncelerden arındırmanın kanıtlanmış bir yoludur. Düzenli bir şekilde meditasyon yaparak olumlu bir değişim yaşayabilirsiniz.

Büyük resme odaklanın

Her şeyi olması gerekenden daha büyük ve daha negatif hale getirmek her zaman kolaydır. Aşırı düşünmeye başladığınızda kendinize “düşündüğüm şey 1 ay veya 5 yıl sonra ne kadar önemli olacak? Bu kadar çok düşünmeme değer mi?” diye sorun. Kendinize bu soruları sormak, overthinking sorununuzun çözümü için büyük bir adım olabilir.

Başkalarına yardım edin

Başkalarına yardım etmek, bakış açınızı değiştirmeye yardımcı olabilir. Zor dönemden geçen bir tanıdığınız varsa ona yardımcı olmaya çalışın. Mesela çalışan bir arkadaşınızın çocuğuna bir süreliğine bakabilirsiniz, hasta olan bir komşunuz için yiyecek alabilirsiniz ya da morali bozuk olan bir arkadaşınıza her şeyin iyi olacağını söyleyip onun moralini düzeltmeye çalışabilirsiniz. Bir insanın gününü daha iyi bir hale getirme gücüne sahip olduğunuzu fark etmek, olumsuz düşüncelerin kontrolü ele almasını önler. Ayrıca bu, kafanızı dağıtarak negatif düşüncelerden uzaklaşmasını sağlar.

Mükemmeli beklemeyi bırakın

Hırslı olmak belirli bir seviyede iyi bir şeydir. Ancak mükemmeli beklemek gerçekçi değildir ve olumsuz sonuçlara neden olur. “Bunun mükemmel olması gerekiyor” diye düşünmeye başladığınızda kendinize şunu hatırlatın: “Mükemmeli beklerken ilerleme kaydetmek mümkün değildir.”

Korkmayı bırakın

Geçmişte işler istediğiniz gibi gitmemiş olabilir. Bu yüzden de tekrar denemekten ve başarısız olmaktan korkmanız olağan bir durumdur. Ancak bu korkuyu hayatınızda entegre etmemeniz gerekir. Çünkü geçmişte başarısız olmanız, sürekli başarısız olacağınız anlamına gelmez. Asla unutmayın, her fırsat yeni bir başlangıçtır.

Geleceği tahmin edemeyeceğinizi anlayın

Geleceği kimse tahmin edemez, şu an sahip olduğunuz tek şeydir. Şimdiki anı gelecek için endişelenerek geçirirseniz, zamanınızı boşu boşuna heba edersiniz. Gelecekte ne olacak veya geçmişte neden böyle oldu diye düşünerek zaman harcamak size bir şey kazandırmaz. Bunun yerine bu zamanı sizi mutlu eden şeylere harcayın.

Harekete geçmeye çalışın

Overthinking sorununun en büyük nedenlerinden biri de harekete geçme konusunda sıkıntılar yaşamaktadır. Bazen, belirli bir durumla ilgili herhangi bir somut eylemde bulunmadığınız için pişman olursunuz ve sürekli aynı şeyleri düşünürsünüz. Bu nedenle elinize fırsat geçtiğinde harekete geçmekten korkmayın.

Elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı kabul edin

Geçmişte yaşadığınız şeylerde yeterince zeki veya çalışkan olmadığınızı belirten yetersizlik düşünceleri de aşırı düşünmeye ve korkuya neden olur. Bunu engellemek için elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı kabul edin ve önünüze bakın.   Kaynak: 1, 2