Türk belgesel sinemasının temel taşı olan Suha Arın, 40 yıllık belgeselci yaşamında onlarca sayısız esere imza atmış; yeni dönem sinemacılarına hem bir hoca hem de bir ilham kaynağı olmuştur. Tarihi eserleri, sanatı ve doğal yaşamı konu alan belgeselleriyle onlarca ödülün sahibi olmuştur. Bugünün sinemasının da yapı taşlarından biri olan Suha Arın’ı ve sinemasını şimdi daha yakından tanıyalım.

Suha Arın Kimdir?

Suha Arın, 1942’de doğmuştur. Lise öğrenimine kadar Türkiye’de kalan Arın, kariyerini geliştirmek için Washington’a gitmiş ve burada sinema üzerine bir eğitim almıştır. Yüksek lisansını da burada tamamladıktan sonra, tekrar kendi topraklarına dönmeye karar vermiş ve Anadolu kültürüne yoğunlaşarak geleneksel değerleri belgesellerine konu edinmiştir. Belgesellerinde ele aldığı yerlerin doğal yapılarının korunmasına katkı sağlamış ve ülkemizin değerlerinin tüm dünyaya yayılmasında etkin rol oynamıştır. Belgesellerini, öğrencileriyle beraber çekmiş ve bakış açısıyla belgeselde Suha Arın ekolünü yaratmıştır.

Suha Arın’ın Sineması

Suha Arın, belgesel filmlerinde doğallığın çizgisinden uzaklaşmamış; ele aldığı konuları siyasi, sosyal ve tabiatıyla bütüncül olarak irdelemiştir. Ancak bazı filmleri sansür nedeniyle uzun bir dönem gösterilememiş, büyük mücadeleler sonucu yeniden yayına alınabilmiştir. Bu filmler; Yörük Elif, Likya’nın Sönmeyen Ateşi ve Fırat Göl Olurken’dir. Filmlerinin sansüre uğraması nedeniyle zor zamanlar geçiren Suha Arın, mücadele duygusunu kaybetmemiş ve bundan sonra da filmler üretmeye devam etmiştir. Belgesel sinemayı, bilim ve sanatın buluştuğu bir kavşak noktası olarak tanımlamış; çalışmalarını “bilgisel” olarak değerlendirmiştir.

Suha Arın’ın Öne Çıkan Belgeselleri

Safranbolu’da Zaman

Suha Arın’ın en bilinen belgesellerinden biri olan Safranbolu’da Zaman filmi, Safranbolu evlerini, doğasını ve tabiatını konu alır. Yaklaşık 40 dakikadan oluşan bu belgesel film, klasik belgesel anlatısının da etkileyici örneklerinden biridir. Filmin teması, güzelliklerini zaman içinde kaybeden şehirdir. Bununla birlikte Sanfranbolu kültürü ve göçle gelen değişim ele alınır. Çekildiği dönemden bugüne, hala değerini koruyan bu film, Safranbolu’nun kaderini de değiştirmiştir. Büyük bir ilgi yakalayan bu filmde bahsi geçen Safranbolu bölgesi, UNESCO tarafından koruma altına alınır. Suha Arın, bu katkılarıyla birlikte halk tarafından daha çok değer görür. Merkezde bulunan meydanlardan biri, henüz Arın hayattayken onu onurlandırmak adına “ Suha Arın Meydanı” olarak değiştirilir. Bugün, hala Safranbolu’ya gittiğinizde Suha Arın’a olan ilgiyi de fark edeceksinizdir.

Tahtacı Fatma

Arın’ın yapımcılığını üstlendiği Tahtacı Fatma filmi, kollektif bilinçle üretilmiş belgeselin ilk örneklerindendir. Tahtacı bir ailenin hayatını küçük kız Fatma üzerinden ele alan Arın, toplumsal gerçekçi bakış açısıyla bu belgeseli çeker. Mülakatlarla soru-cevap şeklinde kaydedilen film, seyircinin Fatma’nın iç dünyasına girmesine yardımcı olmuş ve filmin de dramatik noktalarının daha iyi belirlenmesini sağlamıştır. “ Sorunu bizzat sahibine anlattırma tekniği” ile dış anlatımdan uzak ancak iç dünyaya yakın bir anlatım biçemi benimsemiştir.

2004 yılında hayatını kaybeden Suha Arın; günümüzde yarattığı ekolle, çektiği doğal anlatımlı filmlerle sinemaya öncü olmaya devam etmektedir.