Ne yersek ona dönüşürüz; bunun için mutfakta daha çevre dostu seçimler yapmak uzun vadede çevreyi, dolayısıyla da doğadan toplanıp soframıza gelen besinleri etkiliyor. Özellikle son zamanlarda sıfır atık felsefesi gündeme geldi, sürdürülebilirliğin unsurları arasında yer alan bu kavram, atık oluşumunun olabildiğince engellenmesi veya  minimuma düşürülmesi, israfın önüne geçilmesi, oluşan atıkların kaynaklarına göre ayrı ayrı toplanarak geri dönüşüm sürecine dahil edilmesi anlamını taşıyor.  1995 yılında oluşan evsel atık miktarı 17 milyon ton iken 2015 yılına gelindiğinde evsel atık miktarının 31 milyon tona ulaştığı görülmektedir. 2023 yılında ise bu rakamın yaklaşık 38 milyon tona çıkacağı öngörülüyor. İnsanlar evrende en üstün olduğunu görme düşüncesi, doğanın bir parçası olduğumuzu unutturarak çevreye hoyratça zarar vermemize neden oluyor. Aslında doğa ve hayvanlar biz yokken varlardı. İnsan olarak görevimizde yaşadığımız dünyada doğaya hayvana sahip çıkmak, hiçbir şey yok olmayacakmış gibi bencilce düşünerek doğayı hoyratça kullanma hakkını kimse vermedi... Unutmayın doğa yok olursa insanlıkta yok olur... Sanayileşme ve kentleşmenin etkisiyle kaynaklar bilinçsizce kullanılırken, beslenme alışkanlıklarının farklılaşması sonucu kişi başına tüketilen evsel atık miktarı da her geçen gün artıyor. Tüm dünyada sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı kapsamında; atıkların çevre ve insan sağlığı açısından bir tehdit olmaktan çıkıp, ekonomi için bir girdiye dönüştürülmesini amaçlayan atık yönetim stratejileri benimseniyor.  Bu yüzden günlük alışkanlıklarımızın çevre ve doğa üzerindeki etkilerine duyarlı olmak çok önemli. Peki, buna en hayati ihtiyaçlarımıza hizmet eden mutfaktan başlamaya ne dersiniz? Üstelik bunun için atacağınız küçük adımlar yalnızca atık azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda daha basit ve pratik bir hayat sürmenize yarımcı olacak. Enerji tasarrufu sağlayacak fikirlerden, sıfır atık ipuçlarına kadar mutfak ve çevre dostu pek çok faydalı bilgileri sizler için bir araya getirdim.

İhtiyacınızdan Fazlasını Almayın!

• Sıfır atık felsefesinin en önemli amaçlarından biri israfın önüne geçmektir.
• Bunu yapabilmek için haftalık yemek listesi hazırlamanızı ve mutfak alışverişini bu listenin dışına çıkmadan yapmanızı tavsiye ederiz.
• Böylelikle ihtiyacınız olmayan hiçbir şeyi almamış, dolayısıyla israf etmemiş olursunuz.
• Bir diğer önerimiz ise alışverişe tok karna gitmeniz. Çünkü aç karna gittiğinizde beyniniz size oyun oynayarak gördüğünüz hemen her şeyi almanızı söyleyebilir.
• Unutmayın; atığı azaltmanın ilk yolu tüketime sınır koymaktır. Az tüketim, az atık demektir.

Organik Atıklar İçin Kompost

• Sıfır atık yaklaşımı tek kullanımlık ürünleri de reddediyor. Bu nedenle plastik-karton kağıt, tabak, çatal-bıçak vb. ürünlerin kullanımından mümkün olduğunca kaçınmak gerekiyor.
• Bir diğer uygulama ise kompost. Organik atıkların birden fazla uygulanabilir yöntemle gübreye dönüşümüne kompost deniyor.
• Özellikle mutfak artıkları kompostun bir numaralı ögeleri arasında bulunuyor.
• Çöp olarak görülen bu organik atıklar uygun ortamda gübre halini alıyorlar.
• Oldukça yararlı olan kompostlar her geçen gün mineral madde açısından zayıflayan toprağa mineral kazandırmak için en iyi yöntemlerden biri.
• Kullanılmayan sebze ve meyve artıkları bir kompost kabında çürütülebiliyor. Oluşan kompostu toprağa gömebilir ya da saksılarda kullanabilirsiniz.

Bayat Ekmeklerden Yeni Lezzetler Çıkarın

• Ülkemizde her gün 5 milyon ekmeğin çöpe atıldığını biliyor muydunuz?
• Öncelikle tüketeceğinizden fazla ekmek almamaya dikkat etmenizi öneririz. Eğer evde bayatlayan veya kuruyan ekmekler varsa, bunları çöpe atmak yerine değerlendirerek farklı lezzetlere dönüştürebilirsiniz.
• Örneğin bayat ekmekleri küp küp doğrayın. Ardından fırına atıp kurutun. Hazırladığınız bu kıtır ekmekleri dumanı üzerinde tüten çorbalara ilave edebilirsiniz. Dilerseniz hazırladığınız bu kıtır ekmeklerin üzerine kıymalı ve domatesli bir sos dökerek papara yemeği yapabilirsiniz.
• Bir başka seçenek olarak ise, bayat ekmekleri elinizle parçaladıktan sonra üzerine, süt ve yumurta ilave edin.
• Ekmek zaten bu şekilde hamur haline gelecektir. Bu hamura biraz tuz, karabiber ve kekik ilave edin. Ardından üzerine domates sosu sürün.
• Son olarak da domates sosunun üzerine peynir, biber ve zeytin ekleyin. Evet, doğru bildiniz; pizza yapıyoruz! Tüm bu malzemeleri koyduktan sonra hazırladığınız ekmekleri fırına verin.
• Bitmedi, son bir önerimiz daha var! Şimdi de ekmek krakerleri hazırlıyoruz. Bayat ekmekleri elinizle parçaladıktan sonra üzerine yoğurt, zeytinyağı, tahin, tuz ve sevdiğiniz çekirdeklerden ilave edin. Bu karışımdan yoğun kıvamlı bir hamur elde etmelisiniz. Hazırladığınız bu hamuru merdane yardımıyla açın.
• Önceden ısıttığınız 150 derece fırında 20-25 dakika kadar pişirin. Hepsi bu kadar!

Yeşillikleri Solmadan Değerlendirin

• Yeşilliklerin ömürleri kısadır. Bu sebeple alındıktan sonra birkaç gün içerisinde tüketilmelidir.
• Eğer aldığınız yeşillikleri hemen tüketemeyecekseniz şimdi paylaşacağımız yöntemi uygulamanızı öneririz.
• İlk olarak yeşillikleri haşlayın suyunu süzün. Ayrı bir tavada zeytinyağı, soğan ve sarımsakları kavurup üzerine haşladığınız yeşillikleri ilave edin.
• Yeşillikleri bu şekilde birkaç dakika daha pişirin.
• Hazırladığınız bu yemeği oda sıcaklığına geldiğinde poşetleyip buzluğa kaldırın. Dilediğiniz zaman buzluktan çıkarıp üzerine yumurta kırarak tüketebilirsiniz.
• Buzdolabında az miktarlarda farklı yeşillikleriniz kaldıysa bunları bir araya getirip sebze mücveri yapabilirsiniz.
• Hemen tüketemeyeceğiniz dereotu, maydanoz, kereviz yaprağı gibi yeşillikleri kurutup saklayabilirsiniz.

Yeşilliklerin Sap ve Köklerini Çöpe Atmayın!

• Öncelikle şunu söylemeliyim ki; yeşilliklerin sapları çöp değildir. Ayırdığınız bu sapları, elma, limon ve salatalıkla birlikte katı meyve sıkacağından geçirerek sağlıklı bir sebze suyu elde edebilirsiniz.
• Kereviz saplarını küçük küçük doğradıktan sonra şifalı kereviz sapı çorbası yapabilirsiniz.
• Doğradığınız biberlerin saplarını ise ev yapımı turşulara katabilirsiniz. Biber sapı turşulara çok güzel bir lezzet katar.
• Ispanak köklerinden ise lezzetli mi lezzetli bir yemek hazırlayabilirsiniz.

Ve...

• Soyduğunuz narenciyelerin kabuklarını çöpe atmak yerine biriktirip temizlik sirkesi yapabilirsiniz.
• Kabak ve patlıcan kabuklarını aroma vermesi için turşularınıza ilave edebilirsiniz.
• Soyduğunuz kabakların kabuklarından kaşkarikas yemeği hazırlayabilirsiniz. Nasıl mı? Kabak kabuklarını iki parmak kalınlığında kesip zeytinyağında soteleyin. Ardından sarımsak, limon ve dereotundan oluşan bir sos hazırlayın ve bu sosu sotelediğiniz kabukların üzerine ilave edin. Hepsi bu kadar!
• Kullandığınız limonların kabuklarını bulaşık makinesinin kaşıklık bölümüne yerleştirin. Böylelikle hem makineniz mis gibi limon kokar hem de bulaşıklarınızın parlar.
• Eğer bir gün önceden kalan pişmiş sebzeleriniz varsa; bu sebzelere yumurta, yeşillik, un ve baharat ekleyerek sebze mücveri hazırlayabilirsiniz.
• Kabak dolması yaptığınızda, çıkardığınız iç kabaklardan mücver yapabilirsiniz.
• Kalan pilavdan ertesi gün yayla çorbası, bulgur pilavından ise ezogelin çorbası yapabilirsiniz.
• Sararmaya yüz tutan maydanoz ve naneleri kaynatıp suyunu içebilirsiniz.