Vücudunuzda herhangi bir alerjik duruma karşı kaşıntı, kızarma, şişkinlik ve sıcaklık gibi tepki gösterdiğinde, bu tepkilerin nedeni histamindir.Alerjik tepki oluşturmasının yanı sıra haberci molekül olarak işlev görür, bir diğer histamin görevi ise hücreler arası iletilerin taşınmasıdır. Vücudun önemli bir bileşeni olan madde ayrıca birçok besin içerisinde de yer alır. Besinler ile alınan histamin proteini bütün dokularda depolanabilir. Vücuttaki düzeyi değişiklik gösteren histamin düzeyi yükseldiğinde bazı bozukluklara neden olur. Histamin alerjisi olarak adlandırılan bu bozukluklar yaşam kalitesini etkileyen önemli rahatsızlıklardır.

Dolayısıyla histidin adındaki aminoasitin dönüşüme uğramasıyla oluşan ve önemli biyolojik etkiler gösteren bir maddedir. Etkin olmayan biçimi organizmaların hemen her dokusunda yaygın olarak bulunur. Doku lezyonları sonucunda etkin hale geçen histamin ağrı, kaşıntı, hava yollarında daralma(bronş spazmı), atardamalarda genişleme, tansiyon düşmesi, mide salgısının, artması gibi sonuçlara yol açar. Düşük miktarlarda besinlerden alınır, gene az miktarlarda proteinlerin içerdiği histidinin karboksil kökünün yitirmesiyle elde edilir. Histamin, histaminaz adındaki enzim tarafından etkisizleştirilir ve idrarla atılır. histaminin bir bölümü ise mastosit adındaki bağdoku hücrelerinin taneciklerinde(granülasyonları içinde) yer alır. Red tepkimesi gibi şiddetli antijen-antikor tepkimesinde aşırı miktarlarda histamin açığa çıkar.

Histamin İntoleransı Nasıl Anlaşılır?

• Vücudumuzun hayati fonksiyonları için önemli bir madde olan histamin yüksek dozlarda kullanıldığında alerjiye neden olur. Vücut bu tarz maddelere maruz kaldığında antikor salgılayarak mikroplara karşı mücadele gücünü arttırır. Vücudun salgıladığı bu antikorlarla birlikte salgılanan bir diğer kimyasal da histamindir.
• Mast hücreleri ve bazofil tarafından salgılanan kimyasal vücudun belirli bölgelerini etkiler. Salgılanır salgılanmaz kan damarlarını genişleten madde, deride kızarıklıklar ve kaşıntı oluşmasını tetikler. Bu belirtilere ek olarak histamin alerjisi deride döküntü, göz sulanması, hapşırık ve hazımsızlık oluşturur.
• Ev ve çiçek tozları, çeşitli kimyasal maddeler ve hayvan tüyleri de histamin alerjisine neden olabilir. Yumuşak kasların kasılmasına yol açan alerji, nefes alıp vermeyi zorlaştırır ve ölüme kadar giden tablo oluşturur. Sağlıklı bir bireyde histamin nedeni ile oluşan bu tip rahatsızlıklar, diamin oksidaz tarafından ortadan kaldırılır.
• Bu maddenin salınımı gerçekleşmediğinde alerjen maddelere maruz kalan vücuttaki alerjiler artmaya başlar. Vücutta toksik madde artışı, C vitamini ve B6 vitamini eksikliği ve aşırı histamin tüketimi diamin oksidaz enziminin düşmesine neden olur ve tek başına histamin alerjik rahatsızlık oluşturur.
• Vücuttaki diamin oksidaz oranı histamin testi ile belirlenir ve alerji tanısı konulur. Yüksek oranda histamin baş ağrısı yapar. Ayrıca vücuttaki yüksek histamin ödem oluşturur.

Histamin Diyeti Nasıl Uygulanır?

• Yüksek oranda histamin içeren besinlerin tüketilmesi vücuttaki histamin oranını arttırır. Histamin alerjisinin tedavisinde ilk olarak kimyasal içeren besinler tamamen diyetten çıkarılır.
• Mayalanmış tüm besinler, kefir, sirke, kombu çayı, salam, sucuk ve pastırma gibi işlenmiş gıdalar, mantar, kuru meyveler, avokado, çilek, ananas, ıspanak, domates, mantar yüksek oranda histamin içerir.
• Alerji atağında bu besinlerin yer aldığı histamin listesi kesinlikle tüketilmemesi gereken bir listedir.
• Bunların dışında içeriğinde histamin olmasa da üretilmesine neden olan bazı besinler bulunur. Çikolata, narenciye, diğer asitli meyveler ve kuruyemişler doğrudan histamin içermese de sentezlenmesine yardımcı olan histamin artıran yiyecekler arasındadır.
• Histamin diyeti uygulanması zor olan ve uzun süre uygulandığında beslenme bozukluklarına yol açan bir beslenme programıdır.
• Eğer histamin intoleransınız varsa bu diyetin uzun süreler uygulanmasına gerek yoktu, sadece kısa bir süre kısıtlamanız yeterli olacaktır.
• Histamin diyet listesi kandaki histamin yüksekliği düştükten sonra sonlandırılır ve yavaş yavaş normal diyete geçiş sağlanabilir.

Yüksek Histamin İçeren Besinler Nelerdir?

• Histamin alerjisi olan kişiler histamin fazlalığı olan ve sentezlenmesini sağlayan besinleri tüketmemelidir. Kırmızı şarap, lahana turşusu, yıllanmış peynir, avokado, ıspanak, zeytin, yoğurt, salatalık turşusu, işlenmiş et ürünleri ve fermente olan diğer gıdalar histamin açısından zengin besinlerdir.
• Jambon, ringa balığı, ton balığı, sardalye, uskumru, sosis, sucuk ve tavuk gibi yüksek protein içeren besinler de bu kimyasal bileşiğin zengin kaynaklarındandır. Gravyer peyniri, rokfor, parmesan, brie, camembert ve mavi peynir gibi fermente peynirler ayrıca sirkeli turşuların tamamı da zengin bir histamin içeriğine sahiptir.
• Ahududu, kuru üzüm, kuru erik, kızılcık, kiraz, kayısı, ananas, şeftali, nektarin ve hurma gibi meyveler de bu kimyasal bileşiği yüksek oranda içerir. Histamin intoleransı olan kişiler bu meyveleri bol su ile iyice yıkayıp kurulayarak tüketebilir. Bunlara ek olarak histamin kefir, bira ve fermente süt ürünlerinde de yüksek oranda bulunur.
• Yüksek oranda histamin içeren besinler tüketildiğinde devamlı bir rahatsızlık hissi oluşuyorsa, çift kör besin yükleme testi ile histamin intoleransı tanısı konur.
• Baş ağrısı, mide ve bağırsak ağrıları, ishal, ruh hali değişimleri, kaşıntı, kızarıklık ve şişkinlik gibi durumlarhistamin intoleransı belirtileri arasında yer alır.

Histamin Zehirlenmesi Neden Olur?

• Bazı balık türleri yüksek oranda histidin içerir. Histidin, balık öldüğünde hemen soğutulmaz ya da tüketilmez ise histamin maddesine dönüşür. Bu madde tüketildiğinde zehirlenmeye yol açabilir.
• Histamin zehirlenmesi oluşmasına yol açan balıklar arasında uskumru, torik, ton balığı, sarıkanat ve sardalya gibi balıklar yer alır. Genel olarak su ürünleri kaynaklı zehirlenmeye histamin zehirlenmesi denir.
• Vücut fonksiyonları için vazgeçilmez bir bileşik olan histaminin vücuttaki miktarı yükseldikçe, baş dönmesi, baş ağrısı, kusma ve mide bulantısı, tansiyon bozukluklarına yol açar. Normalde taze balıkta histamin mutlaka bulunur; ancak balık bayatlamaya başladıkça vücut için zararlı boyutlara ulaşır.
• Süt ürünlerinde de histamin bulunur. Halk arasında bilinen balık ile yoğurt yenmemesi gerekliliğinin bilimsel açıklaması, her iki besin grubunda da yüksek oranda bulunan histaminden dolayı yaşanan problemlerdir. Ancak bayat balıkta zaten zehirlemeye yetecek miktarda histamin bulunur. Yoğurtla tüketilse de tüketilmese de bayat balık zehirleme etkisi yüksek bir besindir.

      Kaynak: 1, 2