Bazen saate bakıp zamanın çok hızlı geçtiğinden yakınırız, zamanı kolumuzdaki saatin gösterdiğiyle bir tutarız, oysa gerçek zaman ölçer, beynimizdeki özel bir merkezdir. Vücudun biyolojik saatini ölçen bu merkez anında tüm diğer organlara saati söyler ve tüm vücut saatlerle doludur. Evet! Beyinde, pankreasta, karaciğerde, bağırsakta, tüm hücrelerde ve dna’da dahi birer iç saat vardır, neden bu kadar çok saate ihtiyaç vardır? Vücuttaki milyarlarca işlemin düzenli yapılabilmesi için belli bir ritmi takip etmesi şarttır ve bu ritmin dışında çalışan organda düzen yerine kaos olur, dolayısıyla kaos demek hastalık demektir. Kaosu engelleyen şey ise vücudun biyolojik iç saatidir, biyolojik iç saat bizi dış saat ile senkronize eder, iç saatin akordu bozulmamalıdır lakin iç saat bozulursa hastalanırız, iç saat bozulursa hızlı yaşlanırız, iç saat bozulursa hızlı kilo alırız…
Evet, sağlıklı beslenmede ne yiyeceğimize yeterince vurgu yapıldı. ancak asıl mühim soru, “ne zaman yiyeceğiz?” sorusudur… Kilo almak da kilo vermek de gerçekten bir “zaman” meselesidir. “Sirka” etrafında, “diem” gün demektir, sirkadiyen beslenme, günün saatlerine uygun beslenme ve yaşam şeklini anlatır. Sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli hızlı yaşlanmadır, sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli hastalanmaktır, sirkadiyen ritmi bozmanın bedeli kilo almaktır dolayısıyla zamanlama her şeydir, zamanlama tıbbın yeni konusudur. Sirkadiyen hakkında ufak bilgilendirme verdikten sonra, sirkadiyen tıbba hoş geldiniz diyorum!
Sirkadiyen Ritm Nedir?
Sirkadiyen ritim nedir diye merak ediyorsunuzdur, hemen onu da açıklığa kavuşturayım:
- Sirkadiyen ritim, bir insanın 1 gün, yani 24 saat içinde yaşadığı hormonal, fizyolojik ve psikolojik süreçlerin tamamıdır.
- Tüm bu süreçlerin tekrarıyla oluşan ritim, yani sirkadiyen ritim, doğru şekilde değerlendirildiğinde vücut için en sağlıklı yaşam ve beslenme biçimi ayarlanabilir, kilo vermek isteyenlerin kolayca zayıflaması, aynı şekilde kilo almak ya da formunu korumak isteyenlerin hedeflerine ulaşması kolaylaşabilir.
- Sirkadiyen ritminizi en çok etkileyen şeyler ise uyku ve beslenme düzeninizdir.
- Eğer gün içinde sık sık uykuya dalıyor, sabahları geç uyanıyor ya da gece düzenli bir şekilde uyuyamıyorsanız bu sirkadiyen ritminizin bozulduğu anlamına gelir.
- Peki, ama sirkadiyen ritmi sağlıklı bir hale getirmek için neler yapılabilir? "Akşam saat 6'dan-7'den sonra hiçbir şey yemiyorum" diyenlerin uyguladığı yöntemi uygulamak zayıflamak içi yeterli olabilir mi?
Sirkadiyen Ritmini Sağlıklı Hale Getirmek
- Sirkadiyen ritminizi sağlıklı bir hale getirmek için öncelikle uyku saatlerinizi düzenlemeniz gerekiyor. Bu beslenme tipine göre özellikle gece saat: 01.00-03.00 arasında mutlaka derin bir uykuda olmalısınız.
- Bu sayede melatonin hormonu başta olmak üzere en verimli şekilde o zaman aralığında salgılanan hormonlarınız sağlıklı bir şekilde ve miktarda salgılanabiliyor.
- Beslenme saatlerinizi de tıpkı uyku saatleriniz gibi ayarlamalı, her gün mümkün olduğunca aynı saatlerde beslenme özen göstermelisiniz.
- Bu, vücudunuzun ritmine göre hareket etmeye devam etmesi için sirkadiyen beslenmenin olmazsa olmazlarından.
- Örneğin sabah kahvaltınızı bir sabah saat 8'de başka bir gün 11'de yaparsanız bu sirkadiyen ritminizin bozulmasına neden olur.
- Temelde uyku ve beslenme düzenlerinizi belirli saatlere oturttuğunuzda sirkadiyen ritminizi sağlamış ve sabitlemiş olursunuz.
- Bu da yiyip içtiklerinizin vücudunuzu olumsuz yönde etkilemesini engeller ve sağlıklı bir yaşam için temel 2 şarttır, ancak tabii ki bu kadarla da sınırlı değil.
- Dolayısıyla sirkadiyen beslenme ile zayıflamak isteyenlerin ya da sirkadiyen ritmini sağlıklı bir seviyede tutmak isteyenlerin dikkat etmesi gereken birçok konu var.
Sirkadiyen Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sirkadiyen ritminizi sağlıklı bir hale getirmek, akşamları vücudunuz için doğru saatte uyuyup sabahları doğru saatte uyanabilmek ve sirkadiyen beslenme ile zayıflayıp forma girebilmek için şunlara da dikkat etmelisiniz:
- Sabah saatlerinde vücuda bolca enerji veren yağ ve tahıl grubundan olan yiyecekleri yemelisiniz.
- Öğle saatlerinde tercihinizi bol proteinli gıdalardan yana kullanmalısınız.
- Akşam yemeklerinde ise sebze yemeği gibi daha az yağ, daha çok sindirilebilir besin lifi içeren gıdaları tercih etmelisiniz.
- Akşam yemeği saatinizi herkesin söylediği gibi "Saat:18.00-19.00'dan sonra hiçbir şey yemiyorum" şeklinde değerlendirmek yerine uyku saatinize göre düzenlemeli, uyumadan yaklaşık 4 saat öncesinde ağır yemekler yemeyi bırakmalısınız.
- Eğer siz gece 00.00'da uyumayı tercih ediyorsanız akşam yemeğinizi 20.00'de bitirmiş olmanız yeterli olacaktır.
- Akşam yemeğinden sonra kahve, çay, çikolata gibi vücuda enerji veren yiyecek ve içecekleri tüketmemelisiniz.
- Gün içinde bol bol su içmeye özen göstermeli ancak uykunuzun bölünmemesi için son içeceğiniz suyu mümkünse uyumadan en geç yarım saat önce içmelisiniz.
- Tuvalete gitmek için uykunuzu böldüğünüzde bu beslenme düzenine göre bu durum, sirkadiyen ritminizin kısa sürede bozulmasına neden olabilir.
- Sirkadiyen ritminizi tutturabilmek için kaliteli bir uyku şart olduğundan, uyumadan önce telefon, tablet, televizyon ve bilgisayar gibi elektroniklerden uzak durmalı, onları baş ucunuzda tutmamaya özen göstermelisiniz.
Neden Sirkadiyen Beslenme?
- Sadece beslenme programınız değil tamamen yaşam tarzınız da değişecek, hem bedensel hem de psikolojik olarak hafif hissedebilirsiniz.
- Sirkadiyen beslenme tarzı, yaşamınızı da etkileyerek sizi düzenli bir birey haline getirecek. Beslenme tarzınızdaki düzen, hayatınızdaki düzen haline dönüşeceği için başarı ve mutluluk beraberinde gelecek.
- Sirkadiyen beslenme diyet değil; tamamen bir yaşam tarzı olduğu için yemek kısıtlaması yoktur.
- Sirkadiyen ritim ve beslenme ile birlikte vücudunuzu, zihninizi çeşitli hastalıklara karşı koruyabilirsiniz.
- İş hayatının yoğun temposuna ayak uydururken aynı zamanda vücudunuzun ritmini ihmal etmeyerek kolaylıkla seçebileceğiniz bir beslenme türüdür.