Sağlık

Fosfor Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Doğada genelde katı halde bulunan fosfor, yağda, şekerde ve proteinde çokça bulunmaktadır. Aktarımı ise genellikle bakteriler ve bitkiler aracılığıyla gerçekleşmektedir. Dokularımızın yaklaşık %0,95'ini oluşturan fosfor, ortama her yetişkinde toplam 700 gr. kadar bulunmaktadır. İnsan vücudunda bulunan bu fosfor miktarının %80'i trikalsiyum fosfat halinde kalsiyuma bağlı olarak kemiklerde ve dişlerde bulunmaktadır. Yukarıda da söylemiştim fosfor; vücudumuzda kalsiyumdan sonra en fazla oranda bulunan temel bir mineral olup doğada kırmızı, beyaz ve siyah olmak üzere üç farklı formda bulunur. Bizler de özellikle kemik ve dişlerin yapısında bulunan bu mineral aynı zamanda hücre içi sıvıda da bulunur. Dolayısıyla fosfor metabolizması kalsiyum metabolizması ile yakından bağlantılıdır. Yeterli ve dengeli beslenme beslenmeyle bağlantılı  bir çok hastalığın ya da normal olmayan vücut işlevinin önüne geçer dolayısıyla sağlıklı bir yaşam için  beslenmemize dikkat etmeliyiz diyor eksikliğini yaşadığımızda neler oluyor gelin isterseniz bakalım.

Fosfor Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

 

Vücuttaki fosfor eksikliğine hipofosfatemi adı verilmektedir. Günlük yaşamınızda yeteri kadar fosfor almazsanız metabolizmanızda çeşitli rahatsızlıklar gözükebilmektedir, bunlar ise;

  • Fosfor eksikliği çok nadir de olsa karşılaşabileceğimiz bir durumdur özellikle de karıncalanma, uyuşma ve öfke gibi sinirsel hastalıklarla ortaya çıkar. (Anksiyete, kaygı, bunalma, sıkıntı)
  • Bu mineralin %90’ı kemik ve kaslarda bulunmaktadır dolayısıyla eksikliği durumunda belirtiler buralarda daha fazla ortaya çıkar, kemiklerde güçsüzlük kaslarda ise zayıflamaya neden olur.
  • Dişlerde gelişim bozukluğuna neden olur dolayısıyla diş çürükleri ve diş kaybında artış olur.
  • Halsizlik, bitkinlik ve sürekli uyku haline sebebiyet verebilir.

  • Cilde parlaklık ve canlılık sağlayan fosfor eksikliği ciltte matlaşmaya neden olur.
  • İştahsızlık ve ruhsal bunalımlar da fosfor eksikliği için neden olabileceği durumlardır.
  • Nefes almada sıkıntılar, sinirlilik ve stres durumu oluşur.
  • Kemiklerde meydana gelen zayıflamalar sonucu çocuklarda raşitizm yetişkinlerde osteomalasi durumu görülebilir.
  • Vücut dayanıklılığında azalma ve titreme yine görülen önemli sorunlardandır.

Fosfor Eksikliği Sebepleri Nelerdir?

  • En önemli sebebi tabiki beslenmedir.
  • Fosfordan yapılan yetersiz ve dengesiz bir beslenme sonucunda eksikliği görülebilir.
  • Hipertiroidi hastalarında
  • Böbrek hastalıklarında
  • Fazla alkoliklerde
  • Mide koruyucu ilaç kullanalarda
  • Ve son olarak stres ve anoraksiya şikayetinde bulunan hastalarda sıklıkla fosfor eksikliği ile karşılaşabiliriz dolayısıyla böyle hastaların daha dikkatli ve hassas olması gerekir.

Fosfor Mineralinin Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Vücutta önemli işlevleri olan minerallerden biri olduğunu öğrendik, dolayısıyla bu mineral yönünden dengeli ve yeterli beslenme sağlanarak eksikliğinin neden olabileceği anormal vücut işlevlerinden korunabiliriz. Peki, bu mineralin vücuda faydası nelerdir:

 

  • Kemik ve dişlerin yapısında yüksek oranda bulunur, sağlıklı kemik yapısı ve sağlam diş yapısının oluşmasını sağlar. Çocuklarda raşitizm yetişkinlerde ise osteomalasi olarak adlandırılan kemiğe bağlı sağlık sorunlarının da önüne geçer.
  • Hücre ve dokuların onarılması, büyümesi ve sağlıklı bir şekilde çoğalmalarında rol oynar.
  • Kas ve kemik ağrılarının önüne geçer, enerji üretimi ve depolanmasında rol oynarlar.
  • Zihin açıklığı sağlamasının yanı sıra daha dayanıklı ve dirençli bir vücut yapısının oluşmasını da sağlar.
  • Vücutta asit baz dengesinin sağlanmasında rol oynar.
  • Hücre içi dışı sıvı dengesini sağlamasının yanı sıra enzimlerin yapısına da katılır.
  • Özellikle üreme ile ilgili hormonların dengesinin oluşmasını sağlar.
  • Böbreklerden atımı kolaylaştırmada rolü olan bu mineral, aynı zamanda sindirime de yardımcı olur.
  • Ayrıca vücutta gerçekleşen birçok kimyasal reaksiyonun oluşumuna da yardımcı olur.

Günlük Fosfor İhtiyacı Ne Kadardır?

Vücut için önemli bir temel element olan bu mineralin günlük alınması gereken miktarı her yaşa, cinsiyete ve bireye göre farklılıklar gösterir. Genelde kalsiyum / fosfor oranı 1:1 olacak şekilde diyet düzenlenmelidir.

  • 0-6 aylık bebekler için 100 mg/gün’dür.
  • 7-12 aylık bebeklerde ise 275 mg/gün’dür.
  • 1-8 yaş çocuklarda ise bu oran 460-500 mg/gün’dür.
  • 9-18 yaş için 1250 mg/gün’dir.
  • 19 yaş ve üzeri yetişkinlerde ise 700 mg/gün’dür.
  • 18 yaş altı gebe ve emziklilerde 1250 mg/gün’dür.
  • 19 yaş ve üzeri olan gebe ve emziklilerde ise bu oran 700 mg/gün’dür.

Fosfor Hangi Besinlerde Bulunur? 

Fosfor diğer bütün minerallerde de olduğu gibi hayvansal ve bitkisel birçok gıda da doğal olarak bulunur. Peki bu gıdalar nelerdir:

Yüksek fosforlu besinler

  • Süt, yoğurt
  • İşlenmiş peynir
  • Yumurta
  • Tam tahıllar, mısır ekmeği, kepekli pirinç
  • Fasulye gibi baklagiller
  • Fındık, badem gibi kuruyemişler
  • Ayçiçeği gibi yağlı tohumlar
  • Karaciğer
  • Kırmızı et, tavuk ve hindi gibi kümes hayvanları, balık ve diğer deniz ürünleri
  • Soya sütü
  • Patates, sarımsak, brokoli, bezelye, kabak çekirdeği

Düşük fosforlu besinler

  • Badem-pirinç sütü
  • Yabani av hayvanları, tamamen doğal kümes hayvanları
  • Su, doğal meyve suları
  • Elma, çilek, ayva, üzüm, havuç, salatalık gibi meyve ve sebzeler

İlgili Haberler

Hakkımızda

Seni Sen Yapan Değerlere Dönüş Hareketi