Tahlil sonucunu şöyle elinize aldınız, genellikle ismi hemogram olan tahlilin sonuçlarında, bazı değerlerin normalinden fazla ya da düşük olduğunu görürsünüz. Doktora gidene kadar ve o size açıklayana kadar neden yükseldiğini veya düştüğünü bilmek istersiniz bu sonuçların. Bu analizlerden bir tanesi de RBC (Red Blood Cell) yani kırmızı kan hücreleri olarak geçen tahlildir. Şimdi gelin RBC nedir? RBC düşüklüğü ve RBC yüksekliği ne demek ? ve ne yapmak gerekir?

Vücudumuzda oksijen ya da karbondioksit taşınmasından sorumlu kan hücrelerine alyuvar,  eritrosit ya da RBC denir . Bu kırmızı kan hücreleri (RBC) vücutta en fazla bulunan hücrelerdir.

Eritrositlerin yapısı hemoglobin ve demirden oluşur. Hemoglobin, RBC’nin ağırlığının yaklaşık %90’lık kısmını oluşturur ve onun kendine has ve özgü şeklini almasına sebep olur. Hemoglobinin içerisindeki demir ise eritrosite kırmızı rengi verir. 

Kemik iliği tarafından her saniyede 1, 5 milyon adet RBC üretilir. İlk başta çekirdekli olan alyuvar hücresinin bir haftalık olgunlaşma sürecinin ardından çekirdeği kaybolur ve kazandığı esneklik sayesinde dolaşımda daha aktif rol oynar ve her iki yüzünde oksijen molekülünü taşır.

Çekirdeği kaybolan kırmızı alyuvar hücresinin ömrü yaklaşık olarak 130 gündür. Vadesi dolduğunda dalakta parçalanır ve alyuvarlardan demir minerali ortaya çıkar. Bu demir minerali, alyuvarların üretiminde kullanılır. Bir nevi geri dönüşüm olarak kullanılır. Arta kalan kısmı da safra kesesine gider.

RBC Normal Değerleri

Laboratuvarların çalışma prensplerine göre değerler değişiklik gösterse de ortalama olarak sağlıklı kadınlarda 3,8-5.4 milyon değerde, sağlıklı erkeklerde 4.4-5.4 milyon mcL’dir. Çocuklarda normal değer 4.0-5.5 milyon mcL’dir. Lösemi, kanser, kansızlık, tiroid bozuklukları, hamilelik gibi durumlarda RBC değeri düşer. Sigara, alkol ve uyarıcı madde kullanımında, kalp hastalıklarında, polisitemia vera gibi hastalıklarda RBC yüksek değerdedir.

Şimdi de analizlerde görülen RBC yüksekliği ve RBC düşüklüğü ne anlama geliyor onu biraz inceleyelim.

RBC (Eritrosit) Yüksekliği

RBC değerinin referans aralıklarında olması, vücut sağlığı için oldukça önemlidir. Alyuvar hücrelerinin oksijen- karbondioksit döngüsünü gerçekleştirirken yetersiz kalması, doku ve organlara yetersiz oksijen iletilmesine bağlı olarak, kemik iliğinin telafi amaçlı fazla miktarda eritrosit üretmesine RBC yüksekliği denir. Yada yüksek rakımlı yerlere çıkınca oksijen oranı düşer, vücut daha fazla oksijen taşımak için , daha fazla kırmızı kan hücresi yani RBC üretir.

RBC Yüksekliğinde;

• Eklem ve göğüs ağrıları,
• Görmede yaşanılan bulanıklık,
• Tansiyon yüksekliği,
• Avuç içlerinde yaşanan hassasiyet durumu,
• Baş ağrısı, baş dönmesi,
• Uyku bozukluğu,
• Kulak çınlaması,
• Karın ağrısı, kas ağrısı, kaşıntı hali gibi belirtiler yaşanması oldukça olağandır.

RBC Değerinin Yüksek Olmasına Neden Olan Faktörler 

• Kalp damar sorunları (konjenital kalp hastalığı),

• Böbrek rahatsızlıkları,
• Karbonmonoksit zehirlenmesi,
• Kemik iliği hastalıkları,
• Kortizon içeren ilaçlar kullanmak, 
• Vücudun susuz kalması,
• Uyku apnesi,
• Ağır egzersizler,
• Doping kullanımı,
• Sigara kullanımı,
• Akciğer rahatsızlığı (pulmoner fibrozis),
• Yüksek basınçlı yerlerde bulunulması,
• Dehidrasyon,
• Bağırsak tıkanıklığı,
• Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri sayılabilir.

RBC (Eritrosit) Düşüklüğü

Eritrosit düşüklüğü denince aklımıza direk canlanan hastalık anemi (kansızlık) olabilir. Kan plazmasının içinde yeterli oranda RBC veya hemoglobin bulunmadığında meydana gelen eritrosit düşüklüğü pek çok rahatsızlıktan dolayı gün yüzüne çıkabilmektedir.

RBC düşüklüğü genellikle hastalıklara bağlı olarak, eritrosit üretim yeteneğinin zedelenmesi ya da eritrosit kaybına sebebiyet veren durumların varlığıyla ortaya çıkar.

Vücutta doku ve organların ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar alyuvar üretilememesi, meydana gelen bir kanama sebebiyle vücudun kan kaybetmesi eritrosit düşüklüğü nedenleri arasında sayılabilir.

RBC Düşüklüğü Belirtileri 

• Halsizlik
• Kolay yorulma
• Şiddetli göğüs ağrısı
• Enerji kaybı
• Huzursuzluk ve sinirlilik
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı ve dönmesi
• Soluk benizli cilt, Ciltte solukluk
• Bacaklarda yaşanan kramp sıkıntısı
• Uyku problemi çekme
• Kalp atışında düzensizlik şeklinde görülebilir.

RBC Düşüklüğüne Yol Açan Hastalıklar

• Anemi çeşitleri (aplazisi, demir eksikliği anemisi, kemoterapi, pansitopeni,x radyoterapi),
• meydana gelen iç ya da dış kanama,
• yetersiz beslenme ,
• multipl miyelom,
• kemik iliği yetmezliği,
• kan kanseri (lösemi),
• tiroid bozuklukları,
• böbrek rahatsızlıkları,
• epilepsi nöbetleri,
• mineral ve vitamin eksiklikleri (demir, bakır, folik asit, B6 ve B12),
• hamilelik,
• kanser ilaçlarının yan etkileri,
• kan transfüzyonu,
• hemoliz,
• kan damarlarının yaralanması.