Korona Virüsün Hayvanlar Üzerinde Etkisi
Yasemin Canlar
Aylardır tek konuştuğumuz konu koronavirüs oldu, dolayısıyla tüm dünyayı temelinden sarstı, hatırlıyorsanız ilk çıktığı zamanlarda şu konu çok tartışıldı, virüsün Çin’deki yarasalar yoluyla insanlara geçtiği belirtildi. 
Aslında koronavirüsü üst solunum yollarında enfeksiyona yol açabilen viral etkenlerden sadece bir tanesi. Enfeksiyon pek çok bakımdan mevsimsel gripten ayırt edilmeyeceğini daha önce pek çok kez belirtmiştim. Koronavirüs, mevsimsel grip gibi yakın temas, öksürük, aksırık ve tokalaşma gibi yollarla insanlar arasında yayılım gösterebilir. Ağız burun yoluyla bulaşan virüs, alt solunum yollarına ve daha sonra tüm vücuda yayılabilmektedir. Ölümlerin büyük çoğunluğu zaten alt solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olmaktadır. Koronavirüsle ile ilgili olarak aşı bulundu denilse de hala kesin bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Yani şu ilaç hastalığa iyi geliyor demek için erken. Ancak Sıtma,SARS ve MERS hastalıklarında( ki SARS ve MERS Korona’nın kardeş hastalıklarıdır ve hastalığa COVİD- 19 denilmesinin bir sebebi de budur,) kullanılan kimi ilaçların tedavide işe yaradığının anlaşılması bu konuda ümit var bir gelişme olarak karşımızdadır. Bu anlamda bilim insanlarına güvenmemiz gerekmekte ve bilimin ışığı altında hareket etmeliyiz zaten antibiyotikler hastalığa karşı etkisizdir. Yapmanız; bol istirahat, dengeli beslenmek ve evde kalarak hastalığın yayılmasını engellemek yapılması gerekenlerdir.
Akıllarda diğer soru da hayvanlar koronavirüs taşır mı? Hastalık daha çok hayvanlarda ortaya çıkar: Lütfen buraya dikkat edin! hastalık nadiren hayvanlardan insanlara, insanlardan da diğer insanlara geçiş gösterir. Hatırlarsınız: Çin’de koronavirüsüne yakalanan bir köpekle ilgili haberler çıkmıştı. Öğrenildi ki; köpeğe virüs Coronavirüsü taşıyan insanlardan geçmiş, zaten hayvanlarda olan her tip enfeksiyona bağlı hastalık özellikle kedilerin sahip olduğu (Feline Coronavirus-FIP) gibi hastalıklar pek insana bulaşmaz, ama bizim enfeksiyona bağlı hastalıklarımız maalesef minik dostlarımıza bulaşmaktadır.
Koronavirüs birçok canlı türünü enfekte edebilmektedir. Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nin konuyla ilgili yaptığı açıklamaya göre koronavirüslerin sadece bazı türleri hem insanlarda hem de hayvanlarda hastalık yaparken, birçok türü sadece hayvanlarda hastalığa neden olmaktalar. Örneğin sığır Korona Virüsleri (Bovine coronavirus) sadece sığırlarda, kedi Korona Virüsler (Feline Coronavirus-FIP), köpek Korona Virüsleri (Canine coronavirus) tavuklarda infeksiyöz bronşitise neden olan diğer bir koronavirüstür ve sadece belirtilen bu canlılarda hastalık yapmakta. Yani Kediler ve köpeklerde genellikle mide rahatsızlıkları olarak belirtiler gösteren koronavirüs, insanlara etki eden coronavirüs türünden (covid-19) oldukça farklıdır ve ırklar arası bir geçiş söz konusu değildir. Bu durumda kedideki hastalık bir köpeğe veya insana geçmez. Aynı şekilde insan ve köpekteki virüs de diğer ırkları etkilemez.
Şimdi size birazdan tüm hayvan sahiplerine yardımcı olmayı amaçlayan bilgiler vereceğim. Bu bilgiler, tüm kural ve uygulamalar için Almanya ve Avrupa Birliği genelinde uygulanan yasaları esas almaktadır. Her şeyden önce, önde gelen bilim insanlarının tavsiyelerini takip ederek, sosyal teması minimuma indirdiğimizi belirtmek isteriz. Yalnızca bu şekilde virüsün yayılma hızını düşürebiliriz.
Çoğu kedi sahipleri, kedilerin sahip olduğu koronavirüs’ten haberdarlardır. Ayrıca köpeklerin de aynı virüsten enfekte olabileceğini duymuş olabilirsiniz. Bu virüsler Sars-Cov-2 gibi Koronavirüsleri ailesindendir. Koronavirüsleri ailesi çok büyüktür ve bu aileden çıkan farklı virüsler değişik türdeki sahiplerinde çok farklı hastalıklara yol açabilirler. Yani, kedilerde görülen Koronavirüsü, köpekler için zararsız olduğu gibi, köpeklerde görülen tip de insanlar için bir tehdit oluşturmamaktadır. Bu sebeple, yeni ve yüksek bulaşıcılık gösteren bu virüs tipi, evcil hayvanlarımızı etkilemez. Bu mantıkla, Koronavirüslere karşı geliştirilen aşılar da özel tipleri için üretilir. İnsanların etkilendiği Sars-Cov-2 virüs tipine karşı bir aşının henüz bulunmaması gerçeğinin dışında, bu türde bir aşı hayvanlar için kesinlikle uyumsuz ve gereksiz olacaktır.
Bir de çok önemli bir bilgi vermek istiyorum, bu pandemi döneminde birçok kişi maalesef hayvan sahiplenme konusunda tedirginlik yaşamaktadır fakat bilmeniz gerekiyor ki; Hayvan barınakları da dahil olmak üzere herhangi bir şekilde hayvan sahiplenmek şuan için olası bir risk göstermemektedir. Hayvan sahiplenmeden önce muhakkak veteriner hekimle görüşmeniz ve gerekli sağlık kontrollerinin yapıldığından emin olmanız gerekmektedir. Şu zamana kadar Türkiye'de ki barınaklar da dahil olmak üzere herhangi bir hayvanın COVID-19 enfeksiyonuna sebep olabileceği görülmemiştir. O yüzden sahiplenme konusunda lütfen herhangi bir tedirginlik yaşamayın, unutmayın sokaktaki ve sahipsiz dostlarımızın bizlere ihtiyacı vardır. Sahiplenin ve sahiplendirin diyor ve dostlarınız ve sizlere bol sağlıklı günler diliyorum :)
Akıllarda diğer soru da hayvanlar koronavirüs taşır mı? Hastalık daha çok hayvanlarda ortaya çıkar: Lütfen buraya dikkat edin! hastalık nadiren hayvanlardan insanlara, insanlardan da diğer insanlara geçiş gösterir. Hatırlarsınız: Çin’de koronavirüsüne yakalanan bir köpekle ilgili haberler çıkmıştı. Öğrenildi ki; köpeğe virüs Coronavirüsü taşıyan insanlardan geçmiş, zaten hayvanlarda olan her tip enfeksiyona bağlı hastalık özellikle kedilerin sahip olduğu (Feline Coronavirus-FIP) gibi hastalıklar pek insana bulaşmaz, ama bizim enfeksiyona bağlı hastalıklarımız maalesef minik dostlarımıza bulaşmaktadır.
Koronavirüs birçok canlı türünü enfekte edebilmektedir. Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nin konuyla ilgili yaptığı açıklamaya göre koronavirüslerin sadece bazı türleri hem insanlarda hem de hayvanlarda hastalık yaparken, birçok türü sadece hayvanlarda hastalığa neden olmaktalar. Örneğin sığır Korona Virüsleri (Bovine coronavirus) sadece sığırlarda, kedi Korona Virüsler (Feline Coronavirus-FIP), köpek Korona Virüsleri (Canine coronavirus) tavuklarda infeksiyöz bronşitise neden olan diğer bir koronavirüstür ve sadece belirtilen bu canlılarda hastalık yapmakta. Yani Kediler ve köpeklerde genellikle mide rahatsızlıkları olarak belirtiler gösteren koronavirüs, insanlara etki eden coronavirüs türünden (covid-19) oldukça farklıdır ve ırklar arası bir geçiş söz konusu değildir. Bu durumda kedideki hastalık bir köpeğe veya insana geçmez. Aynı şekilde insan ve köpekteki virüs de diğer ırkları etkilemez.
Şimdi size birazdan tüm hayvan sahiplerine yardımcı olmayı amaçlayan bilgiler vereceğim. Bu bilgiler, tüm kural ve uygulamalar için Almanya ve Avrupa Birliği genelinde uygulanan yasaları esas almaktadır. Her şeyden önce, önde gelen bilim insanlarının tavsiyelerini takip ederek, sosyal teması minimuma indirdiğimizi belirtmek isteriz. Yalnızca bu şekilde virüsün yayılma hızını düşürebiliriz.
Çoğu kedi sahipleri, kedilerin sahip olduğu koronavirüs’ten haberdarlardır. Ayrıca köpeklerin de aynı virüsten enfekte olabileceğini duymuş olabilirsiniz. Bu virüsler Sars-Cov-2 gibi Koronavirüsleri ailesindendir. Koronavirüsleri ailesi çok büyüktür ve bu aileden çıkan farklı virüsler değişik türdeki sahiplerinde çok farklı hastalıklara yol açabilirler. Yani, kedilerde görülen Koronavirüsü, köpekler için zararsız olduğu gibi, köpeklerde görülen tip de insanlar için bir tehdit oluşturmamaktadır. Bu sebeple, yeni ve yüksek bulaşıcılık gösteren bu virüs tipi, evcil hayvanlarımızı etkilemez. Bu mantıkla, Koronavirüslere karşı geliştirilen aşılar da özel tipleri için üretilir. İnsanların etkilendiği Sars-Cov-2 virüs tipine karşı bir aşının henüz bulunmaması gerçeğinin dışında, bu türde bir aşı hayvanlar için kesinlikle uyumsuz ve gereksiz olacaktır.
Koronavirüsten Evcil Dostlarımızı Nasıl Koruyabiliriz?
Bu adımlar insanlar ve evcil hayvan dostlarımız olan kediler ile köpekler için değişiklik göstermektedir. İlk olarak insanlar için olan adımlara bir göz atalım!
- Gerekmediği takdirde sokağa çıkmayın.
- Kalabalık yerlerde bulunmayın.
- Ellerinizi en az 25-30 saniye yıkayın ve dezenfektan kullanın.
- 65 yaş üstü kimselerle gerekmedikçe yan yana gelmeyin.
- Yüzünüze dokunmamaya çalışın.
- Sağlıklı ve düzenli beslenmeye gayret edin.
- Kedi kumu, mama kabı ve kedilerin sürekli olarak kullandığı eşyalar sık olarak temizlenmelidir. Köpeklerde de aynı şekilde, sık sık kullandıkları eşyaları temiz tutmak son derece önemlidir.
- Gerekemedikçe sokağa çıkmamalıdırlar. Ancak uzun süreli dışarı çıkamamak evcil hayvanlar üzerinde depresyona sebep olabilir.
- Zengin besinlerle ve antioksidanlarla beslenmelidirler. Vücut direncinin korunmasında bu adım son derece önemlidir.
- Pozitif çıkmanız durumunda güvenebileceğiniz ve siz karantinadayken hayvanınızla 14 gün boyunca ilgilenebilecek 2-3 kişi bulun.
- Bu insanları dikkatli seçin: Doğru şartlarda, bu kişiler hayvanların tanıdığı, arkadaş veya tanıdıklarınız arasından olmalıdırlar.
- Başka bir yol ise, hayvanınızı şehrinizde varsa hayvan otelleri, veya (yalnızca acil durumlarda son çare olarak tavsiye edebileceğimiz) hayvan barınaklarına, hayvanınızın bakımı için gereken miktar parayla beraber bırakabilirsiniz.
- Hayvanlarınız için gerekli olan 14 günlük mama/yem veya gerekiyorsa ilaçları stokladığınızdan emin olun.
Bir de çok önemli bir bilgi vermek istiyorum, bu pandemi döneminde birçok kişi maalesef hayvan sahiplenme konusunda tedirginlik yaşamaktadır fakat bilmeniz gerekiyor ki; Hayvan barınakları da dahil olmak üzere herhangi bir şekilde hayvan sahiplenmek şuan için olası bir risk göstermemektedir. Hayvan sahiplenmeden önce muhakkak veteriner hekimle görüşmeniz ve gerekli sağlık kontrollerinin yapıldığından emin olmanız gerekmektedir. Şu zamana kadar Türkiye'de ki barınaklar da dahil olmak üzere herhangi bir hayvanın COVID-19 enfeksiyonuna sebep olabileceği görülmemiştir. O yüzden sahiplenme konusunda lütfen herhangi bir tedirginlik yaşamayın, unutmayın sokaktaki ve sahipsiz dostlarımızın bizlere ihtiyacı vardır. Sahiplenin ve sahiplendirin diyor ve dostlarınız ve sizlere bol sağlıklı günler diliyorum :)
Yorum Bırak