Çinko: Vücudumuzun En Önemli Minerali

Çinko vücutta önemli fonksiyonları olan önemli minerallerden biridir. Böbreklerde, karaciğerde, kas ve kemiklerde yüksek oranda bulunan bir mineraldir. Bu mineral, diğer bütün mineraller  gibi eksikliğinde vücutta anormal durumlara sebebiyet verebilmektedir, dolayısıyla sağlıklı bir vücut ve normal vücut fonksiyonları için mutlaka yeterli ve dengeli bir beslenme şarttır. Yine ayrıca Çinko, vücudun üretemediği veya depolayamadığı bir elementtir, vücut tarafından hücre üretiminde ve bağışıklık fonksiyonlarında kullanılır. Büyümenin, cinsel gelişimin ve üremenin de önemli bir parçası olduğu bilinmektedir. Çinko bazı gıdalarda doğal olarak zaten bulunmaktadır, yine çinko; yaklaşık 300 enzimin çalışması için gerekli olan bir mineral olarak bedenimizde yer alır. Çinkonun bağırsaklardan emilmesi için pankreas ile birlikte çalışması gereklidir. Pankreasın salgıladığı enzimler ile beraber rol alır, yetişkin bir bireyin gün içinde alması gereken çinko ihtiyacı; ortalama 10 mg olarak bilinmektedir. Dolayısıyla çinko, tüm insanların alması gereken bir vitamindir. Et ürünlerinde yoğun olarak bulunmaktadır, fakat vejetaryenler sakın üzülmesin, vejetaryenler da , yaşamlarının daha sağlıklı olması için ihtiyaç duyduğu çinkoyu sebzelerden alabilir. O zaman hadi şimdi çinkonun yararları, eksikliğince vücudumuzda neler oluyor ve çinko hangi besinlerde bulunur? hep beraber öğrenelim.

Çinko Yararları Nelerdir?

Sağlıklı bir vücut fonksiyonu ve yaşam için önemli bir mineraldir. Dolayısıyla vücut için önemli birçok fonksiyona sahiptir, bunlar arasında:

• Cilt, tırnak ve saç sağlığı için oldukça önemli bir mineraldir. Sağlıklı, canlı ve parlak saçlar aynı zamanda kırılmayan dayanıklı tırnaklar ve canlı, genç bir vücut için gereklidir.
• Bağışıklık sistemi üzerinde etkili önemli bir mineraldir, dolayısıyla hastalık riskini en aza indirir.
• Enfeksiyon, ishal ve kanser üzerinde olumlu etkilerinin olduğu söyleniyor.
• Göz sağlığı için de oldukça yararlı olan bu mineral, retina da önemli oranda bulunmaktadır ve yaşa bağlı olarak giderek azalmaktadır, katarakta karşı koruyucudur.
• Büyüme ve gelişme için gerekli en önemli mineraldir ve özellikle sağlıklı bir gebelik için de gereklidir.
• Çinkonun en önemli görevlerinden biri de üreme sağlığıdır.

• Özellikle erkeklerde prostat kanserine karşı koruyucudur ayrıca cinsiyet organlarının gelişiminde rol oynar.
• Bu mineral beyindeki tat ve koku reseptörlerini de harekete geçirir aynı zamanda iştah üzerinde etkilidir.
• Antioksidan özeliktedir yani vücudu serbest radikallere karşı korur, bu özelliği sayesinde beyinde ağır metallerin birikmesini önler dolayısıyla Alzheimer hastalığını da önler.
• Büyüme hormonu salgısını artırır ve kemik gelişimini sağlar.
• Uzun süreli zindelikte sağlar öyle ki eksikliği kronik yorgunluğa neden olabilir.
• Çinkonun belki de en önemli fonksiyonu bir metalloenzim olmasıdır, vücutta birçok enzimin yapısına doğal olarak katılmaktadır.

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Vücut için elzem olan minerallerden bir tanesidir. Bilindiği üzere vücut için sayısız faydası vardır diyebiliriz. Dolayısıyla dengesiz ve bu mineral yönünden yapılan yetersiz bir beslenme sonucunda bir çok sorunla karşılaşabiliriz. Aşağıdaki belirtiler sizde de mevcutsa doktorunuza başvurarak kan tahlillerinizi yaptırabilirsiniz. Şimdi çinko eksikliğinde vücudumuzda oluşabilecek anormal fonksiyonlar nelerdir şöyle bir bakalım.

• En önemli belirti büyümede gerileme yani cüceliktir. Bilindiği üzere bu mineral büyüme ve gelişmede en önemli minerallerden biriydi.
• Cinsiyet organları sağlıklı bir şekilde gelişemez ve gelişiminde gecikme oluşur.
• Bağışıklık sisteminde önemli etkileri olan çinko eksikliği durumdaki hastalıklara karşı direnç azalır ve hastalıkların iyileşme süresi azalır.
• Çinko yaraların hızlıca iyileşmesinde ve onarımında görevlidir dolayısıyla eksikliğine bağlı olarak yaraların iyileşmesinde gecikmelere neden olur.
• Tat, koku duyularında azalmalar meydana gelir aynı zamanda iştah olumsuz etkilenir.
• Ciltte kuruluk, akne ve sivilce oluşumuna neden olabilir.
• Cansız, parlak olmayan ve kolaylıkla dökülen saçlara neden olabilir.
• Dolaylı yoldan anemi oluşmasına sebebiyet verebilir.
• Gözlerle ilgili problemler ortaya çıkar. Katarakt ve makuler dejenerasyon riski artar. Görme kaybı ile sonuçlanabilir.
• Sürekli yorgunluk hali oluşur.
• Tırnaklarda beyaz nokta oluşumu ve sık sık sulu ishal meydana gelebilir.
• Üremeyi olumsuz etkileyip kısırlığa neden olabilir.
• Soğuk algınlığına yakalanma riski artar.

Çinko Eksikliği Neden Oluşur?

• Aslında temel sebebi yetersiz ve dengesiz beslenme diyebilirim.
• Bu şekilde yapılan düzensiz bir beslenme sonucunda bu mineral ile birlikte daha birçok vitamin mineral eksikliği ve bunlara bağlı anormal vücut fonksiyonları görülür.
• Yüksek miktarda alkol tüketimi, karaciğer-böbrek-pankreas hastalıkları, vücutta ciddi yanık oluşması ve diğer cilt hastalıkları, stres, vejetaryenlik, her türlü yeme bozuklukları, bağırsak hastalıkları, down sendromu, kortizon ve barbiturad vb. ilaç kullanımı, aşırı miktarda yapılan fiziksel aktivite, tek yönlü beslenme gibi birçok durum çinko eksikliği durumuna sebebiyet veren etmenlerdir.
• Ayrıca demir, bu mineralin emilimini baskılamaktadır; dolayısıyla demir takviyesi alan bireylerde eksikliği sıklıkla görülebilir.
• Yine ülser, reflü, gasrit, ishal gibi gastrointestinal sistem rahatsızlıkları çinko eksikliği durumuna neden olabilir.

Dolayısıyla çinko eksikliği sebebi mutlaka araştırılmalı, bunun için doktorunuza başvurmanızı ve ortaya çıkan neden ne ise bunu düzeltme yoluna gitmenizi, sebebiniz ne olursa olsun yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmalı ve bu alışkanlıktan hiçbir zaman vazgeçilmemelisiniz. Benden demesi 😊.

Çinko Hangi Besinlerde Bulunur?

Çinkonun doğada yer aldığı besinleri merak ediyorsanız; işte sizler için listelenen o besinler: Sebzeler:

• Ispanak
• Mantar
• Bamya
• Bezelye
• Yeşil mercimek
• Kuşkonmaz
• Patates

Hayvansal Gıdalar:

• Kırmızı et
• Deniz ürünleri
• Midye
• Tavuk
• Yumurta
• Karides
• İstiridye

Süt Ürünleri:

• Beyaz peynir
• Yoğurt

Kuru Yemişler:

• Badem
• Yer fıstığı
• Ay çekirdeği
• Antep fıstığı
• Kaju

Tahıllar:

• Buğday tohumu
• Nohut
• Bulgur
• Pirinç
• Arpa
• Kepek
• Fasulye

Günlük Çinko İhtiyacı Ne Kadardır?

Normal vücut fonksiyonlarının devamı için bu mineralinin vücutta belli bir oranda bulunması şarttır. Bu miktar kişiden kişiye değişebileceği gibi aynı bireyde farklı dönemlerde de farklılık göstermektedir. Peki,  sağlıklı bir yaşam için gerekli olan bu minerale olan ihtiyacımız ne kadardır?

• 0-6 aylık bebeklerde gereksinim 2 mg
• 7-12 aylık bebekler için 3 mg
• 1-3 yaş çocuklar için gereksinim 3 mg
• 4-8 yaş çocuklarda ise 5 mg
• 9-13 yaş için gereksinim 8 mg
• 14-18 yaş ergenlik grubu için 9-11 mg
• 19 yaş üzeri yyetişkinlerde ise kadınlarda 8 mg iken erkeklerde 11 mg
• 18 yaş altı gebelerde 12 mg
• 18 yaş üzeri gebelerde 11 mg
• 18 yaş altı emziklilik dönemi için 13 mg iken
• 18 yaş üzeri emziklilik döneminde ise bu miktar 12 mg’dır.

Bu arada söylemeden geçmek istemiyorum bu noktada alacağınız çinko miktarına da çok dikkat etmeniz gerekmektedir. Gereğinden fazla alınan yani günlük 200 mg dan fazla alınan bu mineral sonrasında bulantı, kusma, karın ağrısına ayrıca bakır emiliminin bozulmasına, demir eksikliğine ve bağışıklık sisteminde bozulmalara neden olabilir. Aman diyeyim!