Derimizdeki yanıklar genellikle sıcak şeylerden oluştuğunu biliyoruz, özellikle yaz günlerinde buz yanığı oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Evet! Şaşırtıcı ama gerçek, çünkü yazın serinlemek için buza ihtiyacımız olduğunda ve kuru buza dokunduğumuzda elimizin birden yandığını hissederiz. Bir buz yanığı genellikle güneş yanığı gibi diğer yanık türlerine benzer. Buz yanığı, aşırı soğuk bir nesneyle temastan kaynaklanan bir yaralanmadır. Genellikle donma sıcaklıklarına uzun süre maruz kaldıktan sonra ortaya çıkar. Buz yanığı olarak adlandırılır, çünkü yaralanma gerçek bir yanığa çok benzer. Yaralı bölge günlerce ağrılı, kaşıntılı, kırmızı veya bazen siyah ve hissiz olabilir. Aşırı soğuk sıcaklıklara maruz kalarak bir buz yanığı meydana gelebilir, ancak gerekli maruz kalma süresi sıcaklığa bağlı olarak değişecektir.
Buz Yanması Belirtisi Nasıl Olur?
Kuru buza dokunduğunuzda son derece dikkatli olmalısınız, bir ara buz yanığına maruz kaldığımda ve dokunduğumda, içimden bir elektrik dalgası geçiyormuş gibi geldi ve inanılmaz derecede acı verici bir duyguydu. Kuru buz yakar çünkü çok soğuktur, cilde dokunduğunda cilt hücreleri parçalanır ve ölür. Hücreler kuru buzla temas ettiğinde hücrelerdeki su kristaller halinde donar. Kristaller hücrelerin yırtılmasına neden olur ve bu hasarı cilt hücrelerimize yanık gibi hissederiz.
Buz Yanığı ve Sıcak Yanık
Buz yanığı ile sıcak yanık arasındaki fark, hücrelerin kırılma biçimindedir. Sıcak yanık durumunda, ısı dokuyu yakar. Bununla birlikte, bir buz yanığı, hücreler içinde hücre zarlarını parçalayan buz kristallerinin oluşumuna yol açar. Ayrıca yanık deriye yakın kan damarları daralır, bu da bölgeye kan akışını azaltır, yaralı bölgeye daha fazla zarar vererek uyuşmaya neden olur. Ayrıca soğuk, sinir iletimini o kadar azaltır ki, etkilenen bölgede his kaybı yaşarız. Böyle aşırı soğuk sıcaklıklarda, kuru buz dakikalar içinde sinir uçlarını yok edebilir.
Buz Yanığı ve Donma
Buz yanıkları ve donma biraz benzerdir ve aynı şeyden kaynaklanır o da soğuktan… Ancak donma daha şiddetlidir. Buz yanıkları, soğuk hücrelerdeki suyu dondurmaya başladığında meydana gelir, donma ise cildin tamamını ve alttaki dokuyu dondurur. Bu arada asla buz yemeyi düşünmeyin, çünkü buzun bağırsaklarınızı da yakma ihtimali vardır.
Buz Yanığı Tedavisi
Bir buz yanığı durumunda, en yaygın tedavi yaralı kısmı ılık suya batırmaktır. Yanmayı daha da kötüleştirebileceğinden sıcak su kullanmamaya dikkat edin. Daha sonra aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz.
• Etkilenen bölgeyi 20 dakika ılık suda bekletin.
• Gerekirse ıslatma işlemini tekrarlayın, her ıslatma arasında 20 dakika ara verin.
• Ilık su uygulamalarına ek olarak sıcak kompresler veya battaniyeler uygulayın.
• Çok fazla ısı kullanmamaya dikkat edin. Bu, yanmanızı daha da kötüleştirebilir.
• Kabarcıklar veya açık bir yara geliştirirseniz, bölgeyi temizleyin ve kir veya mikroplardan uzak tutmak için bandajlayın. Cildinize yapışmayan gazlı bez kullanın. Etkilenen bölgeye yatıştırıcı bir merhem sürmek de yardımcı olabilir.
• Ağrıyı hafifletmek için, reçetesiz satılan bir ağrı kesici almayı düşünün. Cildiniz iyileşmeye başladığında, rahatsızlığı hafifletmek için aloe vera veya diğer topikal jelleri uygulayabilirsiniz.
• Cildi nazikçe ısıtmaya çalıştıktan sonra beyaz, uyuşmuş, soğuk veya sert kalan cilt gibi ciddi doku hasarı belirtileri geliştirirseniz tıbbi yardım alın.
• Yanık renginizde değişiklik, irin veya yeşilimsi akıntı veya ateş gibi enfeksiyon belirtileri geliştirirseniz de doktorunuzla iletişime geçmelisiniz. Doktorunuz antibiyotik veya başka tedaviler reçete edebilir.
• Yanığınızın ciddiyetine bağlı olarak iyileşmesi birkaç gün hatta haftalar alabilir.
Önleme
Buz yanıklarını önlemek için, cildinizle soğuk kaynakları arasında bir giysi veya havlu bulundurun. Örneğin, doğrudan cildinize soğuk bir paket uygulamayın. Bunun yerine önce bir havluya sarın. Soğuk bir paket yerine bir torba donmuş sebze kullanmak, buz yanığı riskinizi de azaltabilir.
