Sağlıklı yaşamak, fit bir vücuda sahip olmak herkesin hayalidir. Hangi diyeti ya da beslenme şeklini uygulayarak uygulayalım bu konuda olumlu ya da olumsuz kilo vermeyi etkileyen en önemli organ bağırsaklardır. Bağırsaklar, vücudumuzun ikinci beyni desem yeridir çünkü sindirim sisteminin merkezidir. İster psikolojik, ister fizyolojik, nedeni ne olursa olsun bağırsakta yaşanan herhangi bir sorun sindirim sistemini felç eder. Yeterli ve dengeli beslenerek ayrıca fiziksel aktiviteyi arttırarak bağırsak sağlığımızı korumamız elbette mümkün. Bu beslenme yöntemlerinden biri de işte GAPS diyetidir. “Gut And Psychology / Physiology Syndrome” kelimelerinin baş harflerinden oluşan GAPS’in Türkçe karşılığı; “Bağırsak ve Psikoloji / Fizyoloji Sendromu” dur. Çıkışı ise ilk olarak; Dr. Natasha Campbell-McBride tarafından otizmli oğlu için geliştirilmiştir ve 10 binin üzerinde otistik çocuk üzerinde denenmiş özel bir diyet programıdır. Otizmin yanı sıra gaps diyeti bipolar bozukluğu olan hastalar, depresif kişilikler, şizofreni ve multiple sklerozis hastalarında da uygulanmıştır.
"Nedir? Ne işe yarıyor?" derseniz eğer; Gasp diyeti; Anormal bağırsak florası ve hasarlı, geçirgen bağırsak nedeni ile toksinler, katkı maddeleri ve ağır metaller bağırsak duvarından kana, kandan da beyine taşınır ve beyin toksik yük altında kalır. Sadece beyin değil bedende de toksik yük artışı görülür. GAPS diyet tedavisinin genel olarak otizm tedavisinde kullanıldığı bilinse de şizofreni, epilepsi, anksiyete, bipolar bozukluk, panik atak, öfke ve uyku problemleri gibi birçok sağlık problemlerinin tedavisinde de kullanılabilir. GAPS diyeti uygulanan birçok hastada tedavi sürecinden sonraki dönemde diyabet, gastrit, ülser, reflü, migren, anemi, sedef ve egzama gibi cilt hastalıklarının da geçtiği görülmüştür. Gaps diyeti aynı zamanda beyin ve diğer organlarda gelişen toksin temizlenmesi, kısa sürede fizyolojik ve psikiyatrik problemlerin ortadan kalkmasını sağlar. Yalnız baştan uyarmam gerekiyor ki;Her beslenme programında olduğu gibi kronik hastalığa sahip olanların gaps diyeti konusunda mutlaka doktoruna danışması gerekir. Gaps diyeti diyetisyen ya da gaps diyeti doktorları tarafından mutlaka uygulanmalıdır.
GAPS Diyetinde Bulunması Gereken Besinler
- Et ve Balık: Et ve balık ürünleri proteinden zengin besinlerdir ve her bireyin beslenme programında yer almalıdır. GAPS araştırmacılarına göre et ve kemik suyu sindirime yardımcı olduğu için beslenme programında bulunması gereken besinlerdir.
- Yumurta: Kaliteli protein kaynağı olan yumurta; özellikle sarısının çinko, magnezyum, yağ asitleri ve aminoasitlerden zengin olmasından dolayı diyet programında yer almalıdır.
- Süt ve Süt Ürünleri: Bu diyet programında laktoz içermeyen süt ürünleri yer almaktadır. Bu yüzden yoğurt, ekşi maya ve doğal peynirler tüketilebilir. Süt ise; laktoz ve süt proteini olan kazein içeriğinden dolayı diyette yer almamaktadır.
- Nişastasız Taze Sebzeler: Diyetin aşamalarına uygun olarak pişmiş. Çiğ, salata ve fermente şekilde tüketilebilir. Kereviz, kaba, patlıcan, brokoli, karalahana, enginar, pancar, sarımsak, soğan, ıspanak gibi besinler nişastasız sebzelerdir.
- Meyve: Bütün meyveler taze, pişmiş, çiğ veya kurutulmuş olarak tüketilebilir.
- Kurubaklagiller: Fasulye, lima fasulyesi ve mercimek dışındaki kurubaklagil çeşitleri nişastalıdır ve GAPS diyet programında yer almamalıdır.
Gaps Diyeti Yasaklar Listesi
- Gaps diyetinde yasaklı besinlerin başını tam tahıllar çeker. Buğday, mısır, çavdar, pirinç, yulaf, arpa, karabuğday, bulgur, kuskus, makarna gibi tüm besinler diyetten çıkarılır.
- Yani gluten içeren besinler gaps diyetinde yasaklar listesindedir.
- Nişasta içeren tüm sebzeler, yer elması, havuç, ararot, gulgas kökü, patates gibi sebzeler diyetten uzaklaştırılır.
- Şeker ve şeker içeren tüm besinler, bakla, kuru fasulye, nohut, maş fasulyesi, soya fasulyesi, barbunya gibi nişasta içeren tüm kuru baklagiller diyetten çıkarılır.
- Laktoz içeren süt ve süt ürünleri, krema, kekler, tatlılar, sucuk, salam, sosis, pastırma gibi ilenmiş gıdaların hepsi diyetten uzaklaştırılır.
- Gazlı içecekler, alkol, meşrubatlar, hazır meyve suları, et ve tavuk bulyonlar, içeriği bilinmeyen tüm hazır ve paketlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Soya kullanılan margarin, bisküvi, gofret, kraker, kuruyemiş, salata sosları gibi tüm besinler diyetten çıkarılmalıdır.
Gaps Diyeti Ne Kadar Sürer?
- Gaps diyeti süresi hastalığın semptomlarına bağlı olarak değişir.
- Bazı hastalar giriş aşamasını 20-30 günde tamamlarken bazıları ise giriş diyetinde bir yıl kadar kalabilir.
- Bunun yanı sıra gaps diyetinin her aşamasını 4 günde geçen de vardır. Gaps diyetinin süresini belirleyen en önemli etken hastalığın fiziksel ve psikolojik tüm semptomlarının ortadan kalkmasıdır.
- Gaps diyetinin standart süresi: 6 aşamalı giriş aşamasının ilk aşamasının zorluğu nedeniyle en az 3-4 gün, ikinci aşama 8-6-8 gün, üçüncü aşama 7-15 gün, dördüncü aşama 21-30 gün, beşinci aşama 30-45 gün, altıncı aşama ise 2 ile 4 aya arasında olabilir.
- Gaps diyetinin en zor aşaması giriş aşamasıdır. Tamamen beslenme düzenini değiştirmeye neden olan birinci aşama sonunda hastalık semptomlarının ortadan kaldırılmasını sağlar.
Gaps Diyeti Zararları Nelerdir?
- Elbette her ne kadar bazı koşullarda hastalara faydası dokunduğu gibi görünse de bilimsel olarak herhangi bir kanıtı olmayan bir beslenme programıdır.
- Yukarıda da söylediğim gibi kronik rahatsızlığı olanlar, yani; diyabet, kalp ve damar hastalıkları, kolesterol, böbrek ve karaciğer fonksiyonu bozukluklarında doktora danışılmadan kesinlikle uygulanmaması gereken bir diyettir.
- Hamilelik, emziklilik dönemindeki kadınlar, çocuklar ve yaşlıların da gaps diyeti uygulaması sakıncalıdır.
- Gaps diyetinin ilk üç aşamasında neredeyse gıdaların tamamı yakını diyetten çıkarılmaktadır.
- Bu da yeterli ve dengeli beslenmeyi engelleyerek vücudun bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
- Gaps diyetinin ikinci kısmında yer alan çiğ yumurta tüketiminin önerilmesi de salmonellaya davetiye çıkardığından dolayı zararlı olabilir.