İster sesli olsun ister sessiz olsun, hepimizin ortak bir yanı var: hemen hemen herkes hapşırır. Bebeklerden yaşlılara kadar vücudumuz, burun deliklerimiz tahriş edici bir madde algıladığında bu istemsiz tepkileri üretmeye programlanmıştır. Hapşırma, beyninize, burnunuzun iç tabakasını tahriş eden bir şeyden kurtulması gerektiğine dair bir mesaj gönderen sinir uçlarında bir gıdıklanma hissi ile başlar. Önce derin bir nefes alıp tutun, bu da göğüs kaslarınızı sıkılaştırır. Ciğerlerinizdeki havanın basıncı artar, gözlerinizi kapatırsınız, diliniz ağzınızın çatısına bastırır ve nefesiniz aniden burnunuzdan hızlı bir şekilde dışarı çıkar. Peki, hapşırdığınızda kalbinizin durduğu efsanesi nereden çıktı? Hapşırma nedeniyle göğsünüzdeki değişen basınç, kan akışınızı da değiştirir ve bu da kalp atışınızın ritmini değiştirebilir. Uzmanlar bir hapşırma sırasında kalbin gerçekten durduğu inancının, kalbin “atışını atlama” hissinden kaynaklanabileceğini düşünüyor. Kalbin bir sonraki vuruşundan önce uzun bir gecikme olduğunda, o vuruşun daha güçlü ve daha belirgin olduğunu, belki de boğazda veya göğsün üst kısmında komik bir his oluşmaktadır. Ancak, bazen çok az uyarıyla veya hiç uyarı vermeden hapşırdığımızda vücudumuzda neler olur gelin hep beraber bakalım.
Burun
Hapşırma, toz, kimyasallar veya hafif bir dokunuş trigeminal sinirin sinir uçlarını uyardığında başlar. Hapşırmanın işlevi, yabancı partiküller veya tahriş edici maddeler içeren mukusun burundan dışarı atılması ve burun boşluğunun temizlenmesidir.
Gözler
İnsanların yüzde 17-35'i parlak ışığa maruz kaldığında da hapşırır. Bu, Otozomal baskın, Zorlayıcı Helio-Optalmik Patlama veya 'ACHOO' olarak bilinir.
Beyin
Sinyaller beyninizin lateral medullasındaki 'hapşırma merkezine' gider. Kritik bir eşiğe ulaştıklarında hapşırma refleksini tetikler.
Diyafram
Refleks, ani ve derin bir nefes almaya zorlar. Bu noktada zincirleme reaksiyon durdurulamaz ve hapşırma kaçınılmaz olur.
Ağız ve Burun
Bir hapşırma 40.000 damlacık üretebilir Hapşırma sinirleri de uyurken uyur, bu nedenle uyurken hapşırmak imkansızdır. Egzersiz ayrıca insanları hapşırtabilir. Egzersiz yaparken burnunuz ve ağzınız kurumaya başlar. Böylece burnunuz damlamaya başlayarak tepki verir.
Hasta Olduğumuzda Neden Hapşırırız?
Nasıl ki vücudumuz yabancı bir madde vücuda girdiğinde evi boşaltmaya çalışıyorsa, hasta olduğumuzda da bir şeyleri ortadan kaldırmaya çalışır. Alerjiler, grip, soğuk algınlığı, hepsi burun akıntısına veya sinüs drenajına neden olabilir. Bunlar mevcut olduğunda, vücut sıvıları çıkarmak için çalışırken daha sık hapşırma yaşayabilirsiniz.
“Çok Yaşa”nın Kökeni Nedir?
Hazır hapşırmaktan bahsetmişken neden biri hapşırdığında “Çok yaşa” dediğini hiç merak ettiniz mi? Bunun elbette açıklaması var! 6. Yüzyılda vebaya yakalanmamaları için hapşıranları kutsayan Papa VI söylemiştir. Yunanca hapşırma kelimesinin ruh veya ruh anlamına gelen “pneuma” olduğunu söyleyen başka bir açıklama daha var. İnanç, hapşırmanın ölüme yakın bir deneyim olduğu ve bir nimetin sizi hayatta tutacağıydı. Bu aynı zamanda hapşırdığınızda kalbinizin durduğu inancıyla da bağlantılıdır.
