Seramiğin hammaddesi çamur olan bir sanat sanat dalıdır. Ona şekil vermenizde yardımcı olan bıçak, keski, tarak gibi aletler var. Boya ve pişirmek için ise özel seramik fırını kullanılıyor. Kimi atölyelerde bu malzemeler tedarik edilirken kimileri sizin getirmenizi istiyor. Korkmayın, bulmak öyle zor değil. Sanat malzemeleri satan her mağazadan, hatta biraz büyükçe olan kırtasiyelerden bile alışveriş yapabilirsiniz. Seramik yapmak için bilgi sahibi olmak ya da yetenekli olmak şart değildir. Renkli ve geniş bir hayal gücüne sahip olmak için parmaklarınız kıvrak olması yeterlidir.

Seramik Hamuru Nedir?

1. Gözenekli seramik: Gözenekli bir yapıya sahip olan bu seramik hamuru, içlerine konulan sıvıları sızdırır. Kullanılacak materyal yapmak için, gözenekli seramik hamuru verimsizdir.

2. Gözeneksiz seramik (pekez): Tıkız hamurdan yapıldığı ve yüksek ısıda pişirildiği için sıvıları sızdırmaz. Pekez seramikler astar ya da diğer adıyla angob denilen çeşitli killerden ya da kimyasal olarak madensel oksitlerden hazırlanan bir sıvı karışımının içine batırılır ya da seramiğin üzerine bu sıvı sürülür. Astarlanan pekez  yani gözeneksiz seramiklerin üzerine de sır ya da sırça püskürtülür, sıvanır ya da dökülür. Seramiklerin ham maddesi olan kil, kimyasal bakımdan bir alümin silikattır.

Seramiğin Yapım Aşamaları Nelerdir?

Hazır poşetlerde satılan killeri satın alıp direk olarak yoğurmaya başlayabilirsiniz. Bu killer kendi içinde nemini barındırdığından direkt olarak kullanılmaya uygundur.

Yoğurma

Yoğurma, bir çamur-kil kütlesini el ile bastırarak karıştırma yöntemidir. Yoğurma ile amaçlanan çamuru homojenleştirmek ve içinde bulunan hava kabarcıklarını çıkarmaktır. Çamur içinde kalmış olan hava kabarcıkları, fırınlama esnasında bulundukları yerden dışarı çıkıp patlayarak hem seramiğe hem de fırın içerisindeki diğer materyallere zarar verecektir.

Biçimlendirme(Şekillendirme)

Yoğurma aşamasında sonra seramik çamuru çeşitli yöntemlerle biçimlendirilir. Biçimlendirme işleminin yapıldığı temel yöntemler; sucuk, plaka, çimdik, kalıp, torna yöntemleridir. Bu yöntemler tek tek ya da bir arada kullanılabilirler.

Kurutma

Çamur torbasının açıldığı andan itibaren kuruma süreci başlar. Kil hava ile temas ettiği andan su kaybetmeye başlar, sertleşir ve küçülür. Biçimlendirme esnasnda ve sonrasında seramik sert olmayan bir naylon ile sarılmalıdır ve bütün yüzeyde eşit kurutma yapılmalıdır. Naylon ile sarma işlemi, kurumayı yavaşlatır ama tam olarak durdurmaz. Kurutma işlemi rüzgar, klima olmayan bir ortamda yapılmalıdır.

Deri Sertliği

Şekillendirilen ürünün kısmen kuruduktan sonraki haline “deri sertliği” denilmektedir. Dekoratif parçalar eklemek, yapılan ürüne göre kulp takmak, oymak  için en uygun vakittir.

Bisküvi Pişirimi (1. fırınlama)

Fırınlama aşamasına gelen ürün, kullanılan kilin yapısına göre tarh sıcaklığında pişirilir. Çömlekçilikte kullanılan killer 950-1000 derece arasında, porselen için kullanılan killer ise 1200-1300 derece arasında fırınlanır. Fırınlama işlemi, belirli bir ısı çizelgesine uygun olarak yapılır. Pişirme işlemi sonucunda kilin hacmi küçülür, rengi değişir.

Fırınlanan ürün çok kırılgan değildir. Daha dirençli hale gelmiştir. Sırlanmaya hazır olan seramik, gözeneklilik özelliği sayesinde suyu sırın içerisindeki tutar. Fırınlama işlemi 2 gün sürer.

Sırlama

Sır, öğütülmüş cam,  ve  renk veren malzemeler ile sudan elde edilen bir karışımdır. Sırlama işlemi ile seramiğin yüzeyinde su geçirmeyen, parlak bir katman oluşur. Sırlama yönteminin pek çok çeşidi bulunmaktadır. Bu yöntemler; seramiği daldırma, akıtma, püskürtme,  fırça ile sırlama, süngerlemedir. Bazı seramikler ilk fırınlama işlemi yapılmadan yani ham halde iken sırlanabilir. Sırların parlak ve saydam, beyaz renkli, donuk ve mat ya da dokulu gibi türleri bulunmaktadır.

Sır fırınlaması (2. fırınlama)

Sırlanmış seramikler ikinci defa fırınlanır. Sır fırınlaması ilk fırınlamadan daha yüksek derecede yapılır. Bu ısı çömlekçi kili için 1000-1080 derece, gre ve porselenler için 1250-1280 derecedir. Seramikler birbirlerine temas etmeyecek biçimde yerleştirilmelidir. Fırınlama sıcaklığı belirlenen sıcaklığın üstüne çıkarsa sır kabarcıklanır ve akar. Tam tersi durumda istenilen sıcaklığın altına düşerse pütürlenme olur.

Seramik Yapmak İçin Gerekli Malzemeler

Seramik çamuru: Seramik çamurunun kırmızı ya da beyaz gibi çeşitleri mevcut. Seramiğin ana maddesi seramik çamurudur.

Mermer tabla: Çamur ile çalışmaya başlamadan önce çamurun  içindeki havayı almak için yoğurulma işlemi uygulanması gerekir. Bu işlem için en uygun yer, çamurun nemini alabilen mermer bir tabladır.

Turnet ya da torna: Çamuru-kili biçimlendirilirken üzerinde çalışılan ve sürekli dönen alettir. Turnet ya da tornanın elle dönen, ayakla dönen ya da motorla dönen türleri mevcuttur.

Sır: Değişik kimyasal bileşenlerden elde edilen sır, ilk fırınlama sonrasında seramiğin üzerine sürülür. Böylece seramik renklenir, pürüzsüz ve parlak,  dayanıklı yapıya kavuşması sağlanır.