Karbon, hidrojen ve oksijenli yapıda, organik bir bileşik olan karbonhidratlar; vücudun enerji sağlayıcısıdır. Vücutta hızlı bir şekilde glikoza dönüştürülürler. Glikoz ise beyin ve hücreler tarafından enerji olarak kullanılarak, fazla olması halinde, glikojen şeklinde kaslarda ve karaciğerde depolanır. Günümüzde karbonhidrat yoğunluklu bir diyet kötü bir beslenme düzeni olarak algılanır fakat burada önemli olan ihtiyaca uygun, doğru karbonhidratı tüketebilmektir.
Vücudumuzda bir nevi yakıt olarak kullanılan karbonhidratlar basit veya kompleks karbonhidratlardır. 1 gramı 4 kilokalori enerji sağlayan karbonhidratlar, bitkisel kaynaklı ve hayvansal kaynaklı olabilirler.
Basit ve Kompleks Karbonhidratlar Arasındaki Temel Farklar
Basit karbonhidratlar kompleks karbonhidratlara göre daha hızlı sindirilirler. Bu yüzden anlık kan şekeri artışlarına sebep olup, kısa bir süre enerji sağlarlar. Kompleks karbonhidratlara kıyasla kısa molekül zincirlerine sahiptirler ve glisemik indeksi yüksektir. Kan şekerindeki ani dalgalanmalar sağlık açısından istenmeyen bir durumdur.
Kompleks karbonhidratlar ise sindirimi daha uzun süren, daha karmaşık ve uzun molekül zincirlerine sahip, daha kalıcı enerji kaynaklarıdır. Bu karbonhidratlar aşırı tüketilmemek kaydıyla, kilo korumada, Tip 2 diyabete ve kalp rahatsızlıklarına karşı sorun teşkil etmezler. Sağlıklıdırlar. Karbonhidrat içeren meyve ve sebzeler, laktoz içeren süt ve süt ürünleri gibi gıdalar her ne kadar basit karbonhidratlardan olsa da içerdikleri vitamin, mineral, lif, protein, kalsiyum ve D vitamini onları vazgeçilmez kılmaktadır. Esas uzak durulması gereken basit karbonhidratlar, işlenmiş olanlar ve ilave şeker bulunduranlardır. Rafine şekerler, bal, mısır şurubu, bisküvi ve benzeri basit karbonhidratlara örnektir. Bu tip karbonhidratların bilinçsiz tüketimi birçok sağlık sorununa neden olmaktadır. Mümkün olduğunca kompleks karbonhidrat içeren besinler tercih etmek daha doğru olacaktır. Mercimek, fasulye, nohut, barbunya gibi tohum ve baklagiller kaliteli karbonhidrat kaynaklarıdır. Karabuğday, mısır, arpa, kinoa, yulaf gibi tam tahıllar ile domates, patates, soğan, havuç, bezelye, brokoli, kabak, salatalık, greyfurt, elma gibi meyve ve sebzeler de oldukça yarayışlı kompleks karbonhidrat seçenekleridir.
